قیمت بنزین
قیمت بنزین فقط برای این افراد گران شد | گرانی قیمت بنزین در راه است
کارشناس انرژی اظهار داشت: مصرف بالای بنزین، استفاده غیر بهینه از خودروها و همچنین قاچاق سوخت از جمله مشکلات مدل کنونی اعطای یارانه بنزین به مالکان خودرو به شمار می‌روند که از مهم‌ترین عوامل ناترازی بنزین نیز هستند.
افزایش قیمت بنزین، یکی از چالش‌های مهم اقتصادی و اجتماعی بسیاری از کشورهاست. این افزایش قیمت، معمولاً به دلایل مختلفی از جمله افزایش تقاضای جهانی برای نفت، نوسانات نرخ ارز، سیاست‌های دولت‌ها در حوزه انرژی و تحولات ژئوپلیتیک رخ می‌دهد. گرانی بنزین، تأثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد، جامعه و محیط زیست دارد. از جمله این تأثیرات می‌توان به افزایش هزینه‌های تولید و حمل و نقل، کاهش قدرت خرید مردم، تشدید تورم، تغییر الگوی مصرف انرژی و افزایش آلودگی هوا اشاره کرد. برای مقابله با این مشکل، دولت‌ها معمولاً سیاست‌هایی مانند اصلاح نظام یارانه‌ای، توسعه حمل و نقل عمومی، تشویق استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و افزایش بهره‌وری انرژی را اتخاذ می‌کنند.
قیمت بنزین وارداتی
هاشم زاده افزود: این رویکرد می‌تواند به طور چشمگیری به حل مشکلات ناترازی بنزین کمک کند. بر اساس اطلاعات موجود، کشور ما هر ساله نزدیک به ۸ میلیارد دلار برای واردات بنزین هزینه می‌کند. این هزینه بالا، نشان‌دهنده ناترازی شدید در بازار بنزین است که ناشی از مصرف بیش از حد داخلی و قیمت‌گذاری یارانه‌ای است.
افزایش مصرف بنزین
وی ادامه داد: مشکل اصلی در حال حاضر این است که قیمت پایین بنزین در کشور باعث افزایش مصرف خودروها و همچنین قاچاق گسترده بنزین شده است. در مقایسه با کشورهای دیگر، به دلیل قیمت پایین بنزین، مصرف شخصی در کشور ما بسیار بالاست. خودروهای غیر استاندارد و تک‌سرنشین باعث شده‌اند که مصرف بنزین به شدت افزایش یابد. این وضعیت نه تنها به مشکلات اقتصادی منجر شده، بلکه تأثیرات منفی بر محیط زیست نیز دارد.
مهدی هاشم‌زاده، کارشناس انرژی و مدیر پژوهشکده انرژی اندیشکده ماهد، به مزایای طرح تخصیص بنزین به افراد به جای روش فعلی اعطای یارانه بنزین که به شدت مورد انتقاد کارشناسان و پژوهشگران قرار گرفته، اشاره کرد. وی گفت: در برنامه‌های انتخاباتی سال ۱۴۰۳، رئیس‌جمهور به‌طور صریح اعلام کرد که قصد افزایش قیمت بنزین را ندارند و هدف آن‌ها تخصیص بنزین بر اساس مصرف مشخص افراد است. در این طرح، هر فرد سهمیه معینی از بنزین دریافت می‌کند و مصرف‌کنندگان پرمصرف باید بنزین اضافی را با قیمت بالاتر خریداری کنند. این رویکرد جدید در مدیریت مصرف بنزین و حل مشکل ناترازی آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
طرح تخصیص بنزین
هاشم زاده با اشاره به مزایای طرح تخصیص بنزین به هر فرد گفت: این سیاست می‌تواند به طور مؤثری مصرف بنزین را مدیریت کند و به کاهش ناترازی کمک کند. با تخصیص بنزین به هر فرد، قیمت‌گذاری دولتی بر اساس مصرف فردی حذف می‌شود و قیمت بنزین به صورت تعاملی بین مردم تعیین خواهد شد. این به معنای آن است که افرادی که مصرف بیشتری دارند، باید بنزین اضافی را با قیمت بالاتری خریداری کنند. این سیاست می‌تواند به کاهش مصرف بی‌رویه و قاچاق بنزین کمک کند.
وی همچنین به چالش‌های احتمالی این طرح پرداخت و اظهار کرد: یکی از چالش‌های اصلی در اجرای این طرح، نیاز به نظارت دقیق و مؤثر است. برای جلوگیری از مشکلاتی مانند قاچاق و سوءاستفاده از سیستم، باید سازوکارهای نظارتی مناسبی پیاده‌سازی شود. همچنین، باید زیرساخت‌های لازم برای اجرای این طرح، از جمله سیستم‌های توزیع و کنترل مصرف، فراهم شود.
هاشم زاده در ادامه به راهکارهای عملیاتی برای اجرای این سیاست اشاره کرد و گفت: برای اجرای موفق این طرح، لازم است که یک سازوکار مشخص برای تخصیص سهمیه بنزین به هر فرد طراحی شود. به عنوان مثال، هر فرد می‌تواند ماهانه یک مقدار مشخص از بنزین را با قیمت یارانه‌ای دریافت کند و در صورت نیاز به مصرف بیشتر، باید بنزین اضافی را با قیمت آزاد خریداری کند. این سیستم باید به گونه‌ای طراحی شود که امکان سوءاستفاده به حداقل برسد و مصرف‌کنندگان به راحتی بتوانند سهمیه خود را مدیریت کنند.
وی در پایان گفت: سه مسئله ناترازی بنزین به دلیل مصرف بالا، مصارف غیر بهینه خودروهای شخصی و تک سرنشینی و همچنین مسئله قاچاق سوخت معضلات مدل فعلی اعطای یارانه بنزین به دارندگان خودرو هستند که با اصلاح آن به شکل بنزین به نفر، علاوه بر تحقق عدالت در پرداخت یارانه، هر سه مسئله فوق نیز حل خواهد شد.
منبع: اقتصاد 100