شاید روش درس‌خواندن ما اشتباه است و باید در آن تغییراتی بدهیم. در ادامه، با سعید غیاثوند مشاور کنکور عادت‌های اشتباهی را بررسی می‌کنیم که در بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجویان وجود دارد و برای قبولی در کنکور و برنامه ریزی تحصیلی دانش آموز ملزم است.
" ۱۳ سیزده عادت اشتباه هنگام درس خواندن در کنکور ؛ عادت‌هایی که با کنار گذاشتن آنها می‌توانیم نتیجه بهتری بگیریم و بهره‌وری بیشتری داشته باشیم "
۱. بدون برنامه شروع‌کردن جلسه مطالعه
پیش از اینکه مطالعه را شروع کنید، برای خود برنامه‌ای بنویسید و در آن مشخص کنید که پس از مطالعه باید به چه اهدافی دست یابید. برای هر جلسه درس‌خواندن، هدفی را تعیین کنید؛ برای نمونه، مشخص کنید در پایان جلسه باید توانایی توضیح‌دادن چه مفاهیمی را داشته باشید یا چند صفحه از تکلیفتان را انجام داده باشید.
۲. انجام‌دادن تکلیف درسی در لحظه آخر
برای برطرف‌کردن این مشکل، زمان تحویل تکالیف‌تان را در برگه‌ای یادداشت کنید و درمورد اینکه چه زمانی باید روی هریک از آنها کار کنید برنامه‌ای بنویسید. انجام تکالیف را دست‌کم ۱ هفته پیش از موعد تحویل آنها شروع کنید و به تدریج کاملشان کنید. با این روش، انجام تکالیف روی شما فشار کمتری می‌آورد.
۳. صرف‌کردن ساعت‌ها برای مطالعه بدون رسیدن به نتیجه مطلوب
توجه کنید که در کدام بخش از شبانه‌روز بیشترین بهره‌وری را دارید و سعی کنید بیشتر آن ساعت‌ها را به درس‌خواندن و مطالعه اختصاص دهید. بعضی‌ها صبح‌ها از همیشه هوشیارترند و بیشتر آماده یادگیری‌اند؛ ولی بعضی دیگر در شب بهترین عملکرد را دارند.
۴. دست‌کم‌گرفتن عوامل حواس‌پرتی
تلفن همراه و شبکه‌های اجتماعی از عوامل مهم پرت‌شدن حواس ما در هنگام درس‌خواندن هستند. بسیاری از ما تأثیری را که محیط پیرامون روی توانایی ما برای مطالعه می‌گذارد دست‌کم می‌گیریم. حواس‌پرتی روی زمان مطالعه و کیفیت یادگیری اثر منفی می‌گذارد؛ بنابراین وقتی سعی می‌کنیم روی درس‌خواندن تمرکز کنیم، باید تمام چیزهایی را که موجب پرت‌شدن حواس ما می‌شوند حذف کنیم؛ چیزهایی مانند تلفن همراه و تلویزیون و رایانه. باید سعی کنیم در محیطی آرام مطالعه کنیم؛ محیطی که در آن عوامل حواس‌پرتی به حداقل رسیده باشد.
برای مقابله با حواس‌پرتی ناشی از شبکه‌های اجتماعی و تلفن همراه از حساب‌های شبکه‌های اجتماعی خارج شوید و تلفن همراهتان را خاموش کنید. سرزدن به اینستاگرام یا فرستادن پیام به دوستان را به زمان‌های استراحتِ میان درس‌خواندن یا حتی بهتر از آن، به زمانی موکول کنید که مطالعه درس‌ها و انجام تکالیف خود را تمام کرده‌اید. مکان کم‌ترددی در خانه را به درس‌خواندن و مطالعه اختصاص دهید تا در آن بتوانید دور از عوامل حواس‌پرتی، درس‌هایتان را مطالعه کنید. از این مکان فقط برای مطالعه و درس‌خواندن استفاده کنید. این کار باعث می‌شود به‌سرعت مشغول انجام تکالیف خود شوید. در صورت امکان، از اتاق‌خواب برای مطالعه استفاده نکنید؛ زیرا اتاق‌خواب فقط باید محل استراحت و خواب شما باشد.
۵. درس‌خواندن شب‌امتحانی
در زمان امتحانات، کمبود زمان مشکل مشترکی است که بسیاری از ما با آن روبه‌رو می‌شویم. معمولا در طول سال، مسئولیت‌ها، وظایف و فعالیت‌های ما اولویت دارند و این موجب می‌شود پیش از امتحان برای درس‌خوان فقط چند ساعت زمان داشته باشیم. این کمبود زمان سبب می‌شود شب امتحان بیدار بمانیم و درس بخوانیم. این بی‌خوابی در طول زمان اثر نامطلوبی روی الگوی خواب ما می‌گذارد. همه ما پیش از امتحان به استراحت نیاز داریم، چون خواب به مغز کمک می‌کند اطلاعات آموخته‌شده در طول روز را پردازش و حفظ کند. در طول خواب، این اطلاعات دسته‌بندی و ذخیره می‌شوند و وقتی به یادآوری جزئیات نیاز داریم، این دسته‌بندی و ذخیره اطلاعات بسیار مهم است. ساعات طولانی مطالعه‌کردن بدون استراحت و خواب نتیجه معکوس دارد، زیرا مغز فقط می‌تواند جنبه‌های کلی اطلاعات را حفظ کند؛ ولی با فاصله مطالعه‌کردن در چند جلسه کوتاه موجب می‌شود جزئیات بیشتری را درمورد موضوع موردنظر حفظ کنیم.
درس‌خواندن را زود شروع کنید و هر شب اندکی مطالعه کنید. مطالعه مطالب در طول دوره زمانی طولانی‌تر باعث می‌شود اطلاعات را بهتر به خاطر بسپارید و قسمت‌هایی را که به زمان مطالعه بیشتری نیاز دارند شناسایی کنید.
۶. سؤال‌نپرسیدن وقتی در فهم مطلب مشکل دارید
هر شب چند دقیقه‌ای را صرف مرور مطالبی کنید که آن روز در کلاس یاد گرفته‌اید. چیزهایی را که متوجه نشده‌اید یادداشت کنید و برای دریافت کمک بیشتر، آن یادداشت را به معلم نشان دهید.
۷. حفظ‌کردن مطالب به‌جای فهمیدن و یادگرفتن آنها
به‌جای اینکه مطالب را حفظ کنید، سعی کنید میان آن مطالب و چیزهای دیگری که یاد گرفته‌اید ارتباط برقرار کنید. نقشه ذهنی درست کنید و برای ارتباط‌دادن اطلاعات به یکدیگر و رسیدن به درکی عمیق‌تر از مطالب از آن استفاده کنید.
۸. استفاده‌نکردن از برنامه کارها
به‌مدت ۱ ماه هر روز از برنامه کارهای خود استفاده کنید. در این برنامه، تاریخ پروژه‌ها و امتحانات و تکالیف درسی را یادداشت کنید. وقتی به نوشتن تمام وظایف درسی خود در این برنامه عادت کنید، به‌خاطرآوردن و برنامه‌ریزی برای انجام به‌موقع تکالیف برای شما آسان‌تر می‌شود.
۹. مدیریت نادرست زمان
مدیریت زمان مهارتی ضروری برای هر محصلی است. تنظیم برنامه‌ای هفتگی برای برقراری تعادل میان زمان اختصاص‌یافته به مطالعه، استراحت، فعالیت‌های بدنی، رویدادهای اجتماعی و خانوادگی و غیره اهمیت زیادی دارد. بعضی افراد از جدول برای نظم‌دادن به زمان خود در طول هفته استفاده می‌کنند.
مدیریت زمان مناسب موجب کاهش استرس می‌شود و کاهش استرس نیز باعث یادگیری بهتر دروس در طول سال شود.
۱۰. نوشتن یادداشت‌های نامنظم
ابتدا یادداشت‌های مربوط به هر موضوع را در پوشه مخصوص خود قرار دهید و مرتب کنید. سپس یادداشت‌برداری درست را تمرین کنید. روش‌های مختلف یادداشت‌برداری را امتحان کنید و مناسب‌ترین و مفیدترین روش را انتخاب کنید.
۱۱. درس‌نگرفتن از اشتباه‌های خود
دانش‌آموزان و دانشجویان موفق همیشه از اشتباه‌هایشان درس می‌گیرند. اگر درامتحان یا تکلیفی نمره بدی گرفته‌اید، تسلیم نشوید. از این تجربه برای یافتن قسمت‌هایی استفاده کنید که باید روی آنها بیشتر کار کنید و بهتر شوید. برای رسیدن به نتیجه‌ای بهتر در امتحان یا تکلیف بعدی نیز برنامه‌ریزی کنید.
۱۲. مصرف مواد غذایی کم‌ارزش
گاهی نداشتن وقت کافی، انگیزۀ کم یا ناآگاهی به عادات غذایی ناسالم منجر می‌شود. غذاهای آماده یا همان فست فود کالری زیاد و سطح بالایی از چربی، قند و نمک دارند. بدن برای انجام عملکردهای روزانه به منابع خوبی از انرژی نیاز دارد.
فردی که مواد غذایی مناسبی را مصرف نمی‌کند سریع‌تر خسته می‌شود و این تأثیر مستقیمی روی توانایی او در تمرکز و مطالعه‌کردن می‌گذارد.
۱۳. مصرف نوشیدنی‌های انرژی‌زا
بعضی از دانشجویان برای تحریک مغز، افزایش انرژی و بهبود تمرکز خود نوشیدنی‌های انرژی‌زا مصرف می‌کنند؛ ولی تحریک مداوم مغز با چنین روشی احتمال وابستگی به این نوشیدنی‌ها را افزایش می‌دهد. به‌علاوه، نوشیدنی‌های انرژی‌زا مواد شیمیایی خطرناک فراوانی دارند که ممکن است به سلامت دانشجویان آسیب برسانند و به افزایش اضطراب، بی‌خوابی، سردرد و حتی ایست قلبی منجر شوند.
رویارویی با عادت‌های اشتباه درس خواندن
با توجه‌کردن به مهارت‌های درس خواندن فعلی‌تان می‌توانید به موفقیت تحصیلی برسید. شناسایی حوزه‌های مشکل‌ساز (یا حوزه‌هایی که می‌توانید در آنها بهتر شوید) کمکتان می‌کند هر مشکلی را حل کنید. یافتن بهترین راه مطالعه فرایندی مستمر است و هیچ پاسخ قطعی و مشخصی برای آن وجود ندارد. منتها دانش‌آموزان و دانشجویان موفق روش های مطالعه و عادت‌هایی دارند که با استفاده از آنها می‌توانید تمام ظرفیت‌های بالقوه خود را عملی کنید.
دیدگاه شما