شکستگی مچ پا: انواع شکستگی، تشخیص، جلوگیری آن چگونه است؟

پیچ خوردن پا، وارد شدن ضربه شدید به مچ پا، سقوط از ارتفاع  و زمین خوردن موجب شکستگی مچ پا می‌شوند. شکستگی قوزک پا، با علائمی مانند ضعف و درد شدید در ناحیه مچ پا همراه است. برای تشخیص این عارضه از رادیوگرافی، CT اسکن و mri استفاده می‌شود. در صورتی که شکستگی با پاره شدن رباط‌ها همراه باشد، راه رفتن برای بیمار سخت می‌شود.

با توجه به اینکه شکستگی در قسمت درشت نی، نازک نی یا استخوان تالوس مچ پا رخ داده، درمان شکستگی مچ پا متفاوت خواهد بود. شکستگی‌های خفیف قوزک پا با استفاده از درمان‌های غیر جراحی مانند آتل بندی و گچ‌ گیری بهبود پیدا می‌کنند؛ اما در صورت پاره شدن رباط‌ها و بیرون زدگی استخوان، نیاز به عمل جراحی خواهید داشت.

شکستگی مچ پا چه علائمی دارد؟

تشخیص اینکه آیا این درد مچ پا یا درد ساق پا به دلیل شکستگی است یا رگ به رگ شدن، کار چندان ساده‌ای نیست. در برخی از مواقع، تنها پزشک می‌تواند شکستگی را تشخیص دهد. با این وجود، علائم رایج نشان دهنده شکستگی خفیف یا شدید مچ پا عبارت‌اند از:

• عدم امکان ایستادن و فشار وارد کردن روی مچ پا
• تورم، التهاب و کبودی مچ پا
• درد داشتن مچ پا در اثر لمس
• تغییر فرم مچ و قوزک پا
• وجود درد فوری و ضربان دارد در ناحیه مچ پا
• بیرون زدگی استخوان از پوست
• بی حسی و سرد شدن پا

هر کدام از این علائم ممکن است بعد از تصادف یا ضربه به ناحیه مچ پا دیده شود. در صورتی که پا تنها متورم شده باشد، پزشک با جا انداختن آن سعی می‌کند که در رفتگی را برطرف کند؛ اما در صورتی که تصویر برداری نشان دهنده آسیب شدید به استخوان پا باشد، نیاز به درمان جدی خواهید داشت.

چه عواملی باعث شکستگی قوزک پا می‌شوند؟

شکستگی قوزک پا و مچ پا در هر سنی ممکن است دیده شود. از جمله عوامل اصلی بروز این عارضه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• زمین خوردن یا سقوط از ارتفاع مانند سقوط از نردبان
• ضربه در هنگام تصادف
• چرخیدن مچ پا به سمت داخل یا بیرون موقع راه رفتن یا دویدن
• اعمال نیروی شدید به مفصل مچ پا
• فشار وارد شدن روی مچ پا در ورزش‌های پرتحرک مانند راگبی و فوتبال
• نامناسب بودن کفش و چرخید پا به سمت داخل یا بیرون
• افتادن در چاله به صورت ناگهانی و فشار وارد شدن به مچ پا

در اثر این ضربان و کشیدگی‌ها، مفصل، تاندون، عضله، رباط و استخوان پا آسیب می‌بیند. در نتیجه، تورم کبودی و ضعف عضلات در قسمت مچ و قوزک پا دیده می‌شود. در صورت خفیف بودن عارضه، مواردی مانند مسکن‌ها و داروهای ضدالتهاب تجویز می‌شود؛ اما در صورت شدید بودن شکستگی، پزشک عمل جراحی در بیمارستان را برای درمان در نظر می‌گیرد.

شکستگی مچ و قوزک پا چگونه تشخیص داده می‌شود؟

رایج‌ترین روش‌هایی که برای تشخیص شکستگی مچ پا توسط پزشکان استفاده می‌شود عبارت‌اند از:

• معاینه بالینی یا فیزیکی بیمار
• استفاده از اشعه ایکس
• سی‌تی اسکن (CT scan)
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا MRI
• اسکن استخوان

با توجه به نتیجه معاینات، پزشک متوجه خواهد شد که شدن عارضه خفیف است یا شدید. سپس فیزیوتراپی یا توانبخشی، دارو درمانی، ماساژ یا حتی جراحی را برای بهبود درد مچ پا تجویز می‌کند.

تخصص ارتوپدی (Orthopedics)، شاخه‌ای از پزشکی است که روی دستگاه اسکلتی-عضلانی تمرکز می‌کند. به شخصی که در این زمینه تخصصی تحصیل می‌کند هم، متخصص ارتوپدی یا ارتوپد گفته می‌شود. تمرکز تخصص ارتوپدی، روی درمان بیماری‌های مربوط به سیستم اسکلتی بدن است و روی استخوان‌ها  سیستم ماهیچه‌ها، تمرکزی ویژه دارد. ارتوپدی، بخش‌های زیر از بدن را معاینه و در صورت نیاز درمان می‌کند:

• استخوان‌ها
• ماهیچه‌ها
• مفاصل
• تاندون
• رباط
• اعصاب

با آگاهی از اینکه ارتوپدی پا چیست یا ارتوپدی استخوان چیست و چه کمکی به بدن می‌کند، مدیریت اوضاع در صورت بروز مشکلات، راحت‌تر می‌شود.

مراقبت‌های خانگی برای بهبودی سریع‌تر شکستگی قوزک پا

با رعایت مراقبت‌های خانگی، شاهد بهبود عوارض شکستگی مچ پا و درد و التهاب این ناحیه خواهید بود. از جمله بهترین مراقبت‌های خانگی برای این عارضه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

برای درمان شکستگی مچ و قوزک پا باید به چه پزشکی مراجعه کرد؟

برای درمان شکستگی یا رگ به رگ شدن مچ پا، لازم است به پزشک ارتوپدی مراجعه کنید. پزشک ابتدا با کمک سی تی اسکن، تصویربرداری و ام آر آی میزان شکستگی مچ پا را بررسی می‌کند. سپس داروهای لازم را برای کاهش درد و التهاب مچ پا تجویز خواهد کرد.

در صورت نیاز به عمل جراحی، پزشک توصیه‌های مهم جهت مراقبت بعد از عمل شکستگی مچ پا و پیشگیری از عفونت محل شکستگی قوزک پا بعد عمل را در اختیار بیمار قرار می‌دهد. تا درمان شکستگی مچ پا با کمترین عوارض انجام شود. پس از عمل و جوش خوردن شکستگی مچ پا، با کمک ورزش و فیزیوتراپی می‌توانید مجدداً به زندگی طبیعی خودتان برگردید.

درمان مشکلات حرکتی و عملکردی بدن و همچنین مدیریت درد مزمن و حاد و ورزش درمانی را دکتر فیزیوتراپی برعهده دارد. متخصص فیزیوتراپی (طب فیزیکی)، تحصیلات تکمیلی خود را در رشته فیزیوتراپی گذرانده است و به برطرف‌کردن دردهای عضلانی و مفصلی کمک می کند. برخی از دردها شامل درد کمر، درد گردن، زانو درد، دررفتگی شانه، ضرب‌دیدگی و کوفتگی، درد تاندون داخلی آرنج (آرنج گلف بازان)،اختلالات کانال نخاعی، پارگی تاندون شانه، گیر افتادن تاندون شانه، گرفتگی عضلات بین دو کتف و فتق دیسک است.

التهاب تاندون شانه (تاندونیت شانه)، گیر افتادن اعصاب شانه (سندرم TOS) و درد تاندون خارجی آرنج (تنیس البو)، از جمله دیگر بیماری‌هایی هستند که توسط متخصصان این رشته، درمان می‌شوند.

درمان با کایروپراکتیک، آب درمانی، ترمیم شکستگی استخوان، تقویت عضلات و مدیریت درد، برعهده دکتر فیزیوتراپی است.

برگرفته از مجله سلامت دکتردکتر (https://drdr.ir/mag/ankle-fracture/)