اولتراسوند تشخیصی که به آن سونوگرافی نیز می‌گویند، روشی از تصویربرداری طبی است که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تولید تصاویری از ساختار‌های درون بدن استفاده می‌کند. این تصاویر می‌توانند اطلاعات ارزشمندی برای تشخیص و درمان طیفی از بیماری‌ها و عوارض ارائه بدهند.
بیشتر معاینات اولتراسوند با استفاده از ابزاری مخصوص در خارج از بدن انجام می‌شوند، البته برخی از روش‌های اولتراسوند شامل قرار دادن ابزار در درون بدن می‌شوند.
چرا از سونوگرافی استفاده می‌کنیم؟
- مشاهده‌ی رحم و تخمدان‌ها طی بارداری و کنترل سلامت جنین در حال رشد
- تشخیص بیماری‌های کیسه صفرا
- ارزیابی جریان خون
- هدایت یک سوزن برای نمونه برداری یا درمان تومور
- چک کردن غده تیروئید
- معاینه‌ی یک غده در سینه
- شناسایی مشکلات تناسلی و پروستات
- بررسی التهاب مفصل (سینوویتیس)
- ارزیابی بیماری متابولیک استخوان
آیا سونوگرافی عوارضی هم دارد؟
اولتراسوند تشخیصی روشی ایمن و بدون خطر است که از امواج صوتی با قدرت کم استفاده می‌کند و خطری ندارد. اولتراسوند ابزاری قابل اعتماد است، اما محدودیت‌های خودش را دارد. صوت از هوا و استخوان به خوبی عبور نمی‌کند، بنابراین اولتراسوند در تصویر برداری از قسمت‌هایی از بدن که هوا دارند یا با استخوان پوشش داده شده‌اند، مثلا ریه‌ها یا سر، موثر نیست. برای دیدن این نواحی، پزشک‌تان ممکن است سایر شیوه‌های تصویربرداری تشخیصی مانند سی تی اسکن یا ام آر آی را تجویز کند.
چگونه باید برای سونوگرافی آماده شوید؟
بیشتر آزمایشات اولتراسوند نیاز به آمادگی خاصی ندارند، اما چند استثنا وجود دارد:
- برای بعضی از اسکن‌ها، مثلا اولتراسوند کیسه صفرا، پزشک از شما می‌خواهد شش ساعت قبل از انجام سونوگرافی، چیزی نخورید و ننوشید.
- سایر اسکن‌ها مثلا اولتراسوند لگن ممکن است نیاز به پُر بودن مثانه داشته باشند. شاید لازم باشد دو ساعت قبل از انجام سونوگرافی، شش لیوان آب بنوشید و ادرار نکنید تا زمانی که سونوگرافی انجام شود.
- بچه‌های کوچک‌تر ممکن است نیاز به آمادگی‌هایی داشته باشند. وقتی برای سونوگرافی وقت می‌گیرید حتما در مورد اقداماتی که لازم است جهت آمادگی انجام دهید سوال کنید.
سونوگرافی چگونه انجام می‌شود
ژل مخصوص سونوگرافی روی پوست‌تان در قسمتی که قرار است مورد بررسی قرار بگیرد زده می‌شود. این ژل کمک می‌کند هوایی که می‌تواند امواج صوتی را مسدود کند از بین برود و تصاویر ایجاد شوند. ژل سونوگرافی که بر پایه‌ی آب است، به راحتی از روی پوست پاک خواهد شد.
متخصص سونوگرافی، وسیله‌ای دستی (ترانسدیوسر) را روی قسمت مورد نظر گذاشته و هر چقدر که لازم است حرکت می‌دهد تا عکس گرفته شود. این ترانسدیوسر، امواج صوتی را به داخل بدن می‌فرستد و آن‌هایی را که برگشت می‌خورند جمع آوری کرده و به کامپیوتر ارسال می‌کند و تصاویر ایجاد می‌شوند.
گاهی سونوگرافی در داخل بدن انجام می‌شود. در این مورد، ترانسدیوسر به یک پروب متصل می‌شود که وارد دهانه‌ای طبیعی در بدن‌تان خواهد شد. مثلا:
- اکوکاردیوگرافى ترانس ازوفاژیال: ترانسدیوسر وارد مری‌تان شده و از قلب تصاویری می‌گیرد. این کار معمولا در حالتی انجام می‌شود که شما با داروی خواب آور خوابیده‌اید.
- سونوگرافی ترانس رکتال: این تست با قرار دادن ترانسدیوسر در رکتوم شما، تصاویری از پروستات ارائه می‌دهد.
- سونوگرافی ترانس واژینال: یک ترانسدیوسر بخصوص به آرامی وارد واژن‌تان شده و رحم و تخمدان‌ها یک بررسی فوری می‌شوند.
سونوگرافی معمولا بدون درد است، اما ممکن است با حرکت کردن ترانسدیوسر روی بدن‌تان، خصوصا اگر مثانه‌تان پُر باشد، یا با وارد شدن آن به بدن‌تان احساس ناراحتی کنید.
سونوگرافی و تشخیص مشکلات گوارشی
تست سونوگرافی به تشخیص طیفی از بیماری‌ها و عوارض کمک می‌کند، از جمله مشکلات معده، کیسه صفرا یا لوزالمعده و شکم درد. همانطور که گفتیم حین سونوگرافی، اماج صوتی با فرکانس بالا که قابل شنیدن با گوش انسان نیستند، از بافت‌های بدن عبور داده می‌شوند.
سونوگرافی می‌تواند از ساختار‌های بافت نرم بدن مانند کیسه صفرا، کبد، کلیه‌ها، لوزالمعده، مثانه و سایر ارگان‌ها و قسمت‌های بدن تصاویری ارائه بدهد. همچنین می‌توان با کمک اولتراسوند، میزان جریان خون در عروق را جهت تشخیص انسداد ارزیابی کرد.
سونوگرافی چه مشکلات گوارشی را می‌تواند شناسایی کند؟
- کیست‌ها یا ضایعات غیرطبیعی در کبد، طحال یا لوزالمعده
- بزرگ شدن غیرطبیعی طحال
- سرطان کبد یا کبد چرب
- سنگ کیسه صفرا یا رسوبات در کیسه صفرا
سونوگرافی شکم ممکن است برای تشخیص علت هر نوع درد شکمی یا برآمدگی غیرمعمول در شکم توسط پزشک‌تان تجویز شود.
اندازه، شکل و ظاهر یک ارگان را می‌توان با سونوگرافی با دقت مشخص کرد که به تشخیص درست یک عارضه‌ی مرتبط کمک می‌کند. مثلا، با سونوگرافی می‌توان کبد را از جهت نشت چربی یا ضایعه بررسی کرد.
سونوگرافی می‌تواند عوارض زیر را شناسایی کند
- وضعیت و رشد جنین
- تاریخ تولد جنین
- جفت سرراهی
- عوارضی مانند ترومبوز رگ‌های عمقی یا لخته خون
- اینکه آیا دریچه‌ی آئورت نیاز به جایگزین شدن یا ترمیم دارد یا نه
- مشکلات مزمن کبد با استفاده از الاستوگرافی
- بزرگ شدن طحال (به دلیل بیماری یا عفونت)
- بارداری خارج از رحم
- نارسایی احتقانی قلب
- ضایعه یا غده در سینه (بدخیمی) در درمان سرطان سینه در خانم‌ها
- آنوریسم آئورتی شکم
- نودول‌های تیروئید
- پیچ خوردگی بیضه
سونوگرافی برای شناسایی سایر اختلالات شکمی مانند سنگ کیسه صفرا، سنگ کلیه یا انسداد مجرای صفرا نیز به کار می‌رود. حتی درمان‌های آنکولوژی نیز نیاز مکرر به سونوگرافی شکم را ایجاد می‌کنند. برای شناسایی نوع خاصی از سرطان، سونوگرافی شکم می‌تواند از جهت بررسی وضعیت متاستاز مفید باشد.
سونوگرافی ابزاری ارزشمند در تصویربرداری از رحم، تخمدان‌ها و فضای لگن زنانه به حساب می‌آید. لوله‌های رحمی که وظیفه انتقال تخمک‌ها را از تخمدان‌ها به رحم بر‌عهده دارند، به‌دلیل آنکه بسیار باریک هستند، در حالت عادی و طبیعی در سونوگرافی دیده نمی‌شوند.
برای سونوگرافی شکم لازم است بیمار پیش از شروع تست، ۶ تا ۸ ساعت ناشتا باشد. هوا یا گاز می‌تواند به میزان قابل توجهی مانع عبور امواج صوتی شود، بنابراین ناشتا بودن، احتمال انسداد امواج صوتی توسط گاز روده‌ها که می‌توانند تصاویر ناواضح از اندام‌های کم ارائه دهند را کاهش می‌دهد. ضمنا ممکن است از شما خواسته شود شب قبل از سونوگرافی، شام بدون چربی میل کنید.
بزرگ‌ترین مزیت سونوگرافی شکم
سونوگرافی برخلاف تست‌های پرتوی مانند اشعه X یا سی تی اسکن، بدون تردید هیچ ریسک و خطری ندارد. پروسه‌ی تصویربرداری با سونوگرافی هیچ دردی ندارد و شیوه‌ای غیرتهاجمی است یعنی سونوگرافی در واقع روی سطح شکم و بدون استفاده از ابزار‌های برنده انجام می‌شود؛ بنابراین احتمال هیچ زخم و ناراحتی وجود ندارد.
سونوگرافی داپلر
سونوگرافی داپلر یا سونوگرافی فراصوت جنین روشی است که در آن برای اندازه گیری جریان خون از بند ناف استفاده می‌شود و این روش بررسی می‌کند که آیا جریان به تمام قسمت‌های بدن از جمله مغز و قلب کودک شما طبیعی است یا خیر و این روش همچنین نشان می‌دهد که کودک تمام مواد مغذی و اکسیژن مورد نیاز را دریافت می‌کند یا خیر؟
بیشتر تجهیزات لازم برای انجام اسکن معمولی برای اسکن داپلر نیز استفاده می‌شود و اسکن نیز در همان زمان انجام خواهد شد. شخصی که اسکن یا سونوگرافی را انجام می‌دهد ژلی را بر روی شکم شما می‌گذارد و مبدل یک وسیله دستی را بر روی آن حرکت می‌دهد که این دستگاه امواج صوتی را به رحم شما ارسال می‌کند.
این امواج جریان خون کودک شما را از طریق سیستم گردش خون و بند ناف دریافت می‌کند و این وسیله به منظور بررسی نحوه عملکرد بدن کودک شما استفاده می‌شود و همچنین این اسکن می‌تواند درست بعد از سونوگرافی شما انجام شود و فقط چند دقیقه طول می‌کشد تا تمام شود و شما نتایج را بلافاصله دریافت خواهید کرد.
برترین‌ها
دیدگاه شما