سردار سعید منتظر المهدی پزشک و متخصص روانشناسی سلامت در خصوص کرونا اعم از پیشگیری، درمان، قرنطینه خانگی و تغذیه به زبان ساده سخن گفت؛ بخوانید:
*کرونا چیست و ازکجا آمده است؟
ویروس کرونا(دارای تاج) جزو ویروس های شایع درجامعه است که در سال 1960 شناسایی شد. بیشتر ما با آن سرکار داشته و داریم و بخشی از ویروسهای سرماخوردگی، همین کرونا ویروسها می باشند که به راحتی با آنها کنار آمدیم.
اما چهارنوع از این ویروسها کمی جنسشان خراب است و شیشه خورده دارند که ازجمله "سارس" (بیماری حاد تنفسی )در سال 2002، و "مرس" درسال 2012 و این آخری هم درسال2019 درچین بود (همین کرونای خودمان)
* آیاهمه به این بیماری مبتلا می شویم؟
اساسا وقتی یک بیماری پاندمی (جهانی) میشود ، بخش اعظمی از افرادجامعه باآن مواجه می شوند و دریک بازه زمانی تعدادی به آن مبتلا میشوند که البته تعداد زیادی ازمبتلایان علامت خاصی ندارند و برخی با علائم یک بیماری ویروسیِ ضعیف مثل سرما خوردگی و..... قصه را تمام می کنند ( ناقلین خاموش ) وسپس واکسینه می شوند.
* پس نیاز به پیشگیری نیست! ؟
اتفاقا باید پیشگیری کنیم برای مدیریت زمان ومکان تا سیستم های بهداشتی به راحتی بتوانند سرویس دهی کنند و دوران بحرانی تمام شود ، علی الخصوص برای سالمندان و افراد با ریسک بالا (فشارخون،دیابت، قلب ،.....) درواقع اگر به یک باره همه مبتلا شوند دیگر سیستم های درمانی نمی توانند پاسخگو باشند و مشکلات غیرقابل جبرانی پیش می آید.
*مهمترین علائم بیماری چیست ؟
علائم طیف وسیعی دارند و بازی این ویروس کمی متفاوت است ، اما شاه علامتهای افراد مبتلا :
۱) تب پایدار بیش از ۳۸ درجه
۲) سرفه های مدام آنهم از نوع خشک
۳) تنگی نفس
* تنگی نفس یعنی چی؟
یعنی تعداد تنفس که درحالت عادی بین ۱۲ تا ۲۰ بار در دقیقه است تند و بیشتر از ۲۴ بار در دقیقه میشود و فرد در حالت عادی با کمترین فعالیت نفس کم بیاورد.
*علائم عمومی دیگر این بیماری چیست؟
بدن درد، لرز وعرق شبانه وگاها مشکلات گوارشی و سردرد هم میتواند همراه باشد که البته اینها علائم عمومی هستند وحتی با یک سرماخوردگی و آنفولانزا هم میتواند بروز کند منظور این است که با یک بدن درد و کمی مشکلات گوارشی سریع فکر نکنیم " کرونا " گرفتیم.
* پس چگونه متوجه شویم کرونا گرفتیم ؟ چه موقع به پزشک مراجعه کنیم ؟آیا حتما باید تست کرونا بدهیم ؟
اگر تب بالای ۳۸ درجه و تنگی نفس داشتیم و حال عمومی مان خوب نبود به پزشک مراجه میکنیم؛ پزشک ابتدا درجه تب و میزان سطح اکسیژن خون شما را با پالس اکسیمتر (دستگاه انگشتی) چک میکند اگر تب بالا باشد و میزان اکسیژن شما کمتر از ۹۲ باشد، برای شما عکس ریه یا CT اسکن ریه بهمراه یک آزمایش ساده خون درخواست میکند.
چنانچه در ریه شما علائمی (اینفیلتراسیون) دیده شود و همچنین در آزمایش خون اندکسهای خون تغییر کرده باشد( مثلا CRP و LDH و یا PT.و....بالا رفته باشد و میزان لنفوسیت های خون کاهش پیدا کرده باشد با شک بالینی به کرونا درصورت نیاز از شما تست کرونا هم می‌گیرند.
*پس تست کرونا برای همه لازم نیست؟
نه لازم نیست، خیلی وقتها با عکس و سی تی اسکن ریه و آزمایش میشود تشخیص داد و درمان را شروع میکنند.
*چه مدتی طول می‌کشد تا تست کرونا انجام شود؟
گرفتن نمونه که چند دقیقه بیشتر طول نمیکشد اما از زمانی که نمونه به دست آزمایشگاه برسد و در داخل کیت بررسی ( pcr ) شود، حدود ۷ ساعت زمان نیاز است که نتیجه مشخص شود.
*آیا تست کرونا میتواند نتیجه اش غلط باشد؟
اصولا اگر مثبت باشد دقیق است (مگر در طی آزمایش و فرایند انتقال به آزمایشگاه آلوده شود که بسیار نادر است ) ولی اگر منفی باشد احتمال کاذب بودن آن تا درصدی هست.
* انجام تست کرونا ابتلای قبلی به این بیماری را مشخص می کند ؟
نخیر مشخص نمی کند.
*آیا همه مبتلایان باید در بیمارستان بستری شوند؟
خیر بخش اعظمی از مبتلایان (۸۰%) با علامت خفیف و بدون علامت هستند ،نیاز به کار خاصی به جز قرنطینه خانگی و استراحت و تغذیه مناسب ندارند.
و در صورت نیاز داروهای لازم را درمنزل دریافت می کنند وصرفا آن افرادی که علائم حاد تنفسی و نیاز به مراقبت ویژه دارند دربیمارستان بستری میشوند.
*چه داروهایی برای مبتلایان تجویز میشود؟
در حال حاضر هیدروکسی کلروکین 200میلی است که بنابر نیاز بمدت ۵ روز یابیشتر ، تجویز می شود که هر۱۲ ساعت استفاده میشود و قرص جوشان ACC نیز مفید است.
و برای کسانیکه حالشان بدتر باشد، با تشخیص پزشک از داروی تامیفلو و در ادامه از داروی کلترا که یک آنتی اچ آی وی است و..... استفاده میشود.
لازم بذکر است افراد مبتلا به کرونا در صورت درد بدن یا سردرد صرفا از مسکن استامینوفن ۵۰۰ استفاده کنند، چرا اینکه دیگر داروهای مسکن از جمله بروفن، ژلوفن و.... تداخلاتی ایجاد میکند.
* آیا داروی هیدروکسی کلروکین عوارض دارد؟
عوارض خاصی برای استفاده محدود ندارد و برای کاهش عوارض گوارشی توصیه می شود دارو را بعد از غذا یا همراه یک لیوان شیر میل کنند.
* آیا ویتامینها هم موثرند ؟
استفاده از ویتامین دی (vit - D/ 50000 واحد) هفته ای یکعدد بمدت ۴ هفته (همه اعضای خانواده میل کنند) حتما موثر است اما ویتامینهای دیگر از جمله ویتامین E و C و Zn و A هم موثر هستند و علی القاعده از طریق تغذیه سالم و مناسب تامین میشود.
*چه بخوریم وچه نخوریم تاایمن باشیم؟
یک غذای متعادل همیشگی که چرب و چیلی و پر نمک نباشد باید در خوردن شیرینی جات و نوشیدنی های شیرین و صناعی وسواس بخرج دهیم و از مصرف فست فودها پرهیز کنیم، سبزیجات، سالاد و میوه ها را جزء اصلی وعده های غذایی مان قرار دهیم از حبوبات و سبوس در رژیم غذایی‌مان غافل نشویم، از غذاهای حاوی کلسیم و تخم مرغ به اندازه استفاده کنیم.
غذاها را کاملا بپزیم و نیم پخت نباشد و در یک جمله پرخوری و درهم خوری نکنیم و غذا را خوب بجویم و صد البته مایعات فراوان مخصوصا مایعات گرم استفاده کنیم تا حدی که ادرار بی رنگ شود.
*بیمارانی که در خانه قرنطینه می شوند چه مدت باید در خانه بمانند و بعد از چه زمانی بیماری قابل انتقال نیست؟
بیماران باید از شروع درمان بمدت ۲هفته در منزل بمانند و پس از ۲ هفته اگر هیچ علائمی نداشته باشند اصولا بیماری قابل سرایت نیست و واکسینه شده اند لیکن بهتر است تا پایان حضورِ این ویروس در کشور مسائل بهداشتی را مثل دیگر افراد سالم رعایت نمایند. یادمان باشد اگر بیماران ۵ تا ۶ روز بتوانند ویروس را مدیریت کنند ایمنی بدن قوی شده و حریف ویروس شده اند.
*چنانچه کسی یکبار مبتلا شود وخوب شود احتمال دارد دوباره کرونا بگیرد؟
تا الان براساس گزارشها و مطالعات وتحقیقات انجام شده اگر کسی این بیماری را بگیرد و بهبودی پیدا کند (چه با دارو چه بدون دارو) در مقابل بیماری واکسینه شده است و انشالله دیگر مبتلا نمی شود.
*آیا مبتلایان که درخانه قرنطینه هستند می توانند ورزش کنند؟
بله تا حدی که دچار تنگی نفس نشوند خیلی هم خوب است البته ورزش و نرمش سبک و هوازی برای زمان محدود.
*بیماران چه وقت مطمئن شوند خوب شدند، آیا باید حتما آزمایش دهند؟
اصولا پس از ۲هفته درمان و رفع علائم ، خوب می شوند و در شرایط کنونی نیاز به عکس وآزمایش مجددنمی باشد مگر در مواقع خاص.
*اگر بیماران بخواهند مطمئن شوند که خوب شدند چه آزمایشهایی باید بدهند؟
با انجام آزمایش مجدد ( ۲مرتبه با فاصله ۲۴ساعت ) و یا انجام سی تی اسکن.
* راههای ساده و مهم پیشگیری چیست و ویروس چقدر روی بدن دوام می آورد؟
بهترین کار شستن دستها بمدت ۲۰ ثانیه با آب گرم و صابون است و عدم تماس دست کثیف با چشمها و بینی و دهان و گوش (منطقه T) که ویروسها از همین طریق قابل سرایت هستند. ویروس کرونا از پوست سالم عبور نمی کند و بیشتر از ۱۰ دقیقه روی پوست دوام نمیاورد و برای فعالیتش نیاز دارد که وارد بدن فرد زنده شود.
روی لباسها هم زیاد دوام نمیاورد و بهتر است اگر در جای مشکوک به ویروس کرونا تردد داشتیم لباسها را دریک محل مجزا دربیاوریم و البته گرما و شوفاژ و نور خورشید هم باعث از بین رفتن آن از روی لباس میشود. در موقع شستشوی لباسها بهتر است با دمای ۶۰ درجه شستشو داده شود تا ویروس کاملا از بین برود.
مدام دهانمان مرطوب باشد وبرای اینکار بهترین چیز مایعات گرم است. نفس کشیدن دیافراگمی را تمرین کنیم (برای افزایش ظرفیت ریه و سلامتی بدن)
یادمان باشد ویروس ها از طریق هوا (air born) منتقل نمیشوند (ناچیز توسط آئروسلهای موجود در هوا قابل انتقال است ولی بیماریزا نیست)
ویروس از طریق قطرات تنفس و سرفه و عطسه (Dropling) در یک محدوده چندمتری قابل سرایت است، وزن ویروس زیاد است ( ۴۰۰- ۵۰۰نانومتر) و به سرعت به طرف پایین میاید وروی سطوح می نشیند (کف کفشها یکی ازمحلهای انتقال است)
*آیا همه نیاز به ماسک دارند؟
افرادی که بیماری کرونا دارند و کسانی که علائم سرماخوردگی وتنفسی ولو خفیف دارند حتما باید ماسک بزنند. ماسک از انتقال بیماری به دیگران تا حد زیادی ممانعت می کند ولی افراد سالم ضرورتی به زدن ندارند مگر در جاهای شلوغ و پر ازدحام.
*بهترین مواد برای ضدعفونی چیست؟
بهترین مواد همان آب وصابون (موادشوینده)است.
الکل ۷۵ درصد هم ایده آل است (الکل ۹۵درصد زیاد مناسب نیست چون زود می پرد و دوام ندارد وبهتراست الکل ۹۵درصد را به میزان ۳/۴ الکل و ۱/۴ آب جوشیده سردشده مخلوط تا الکل ۷۵درصد بدست آید)
از وایتکس هم بمیزان یک به صد میشود استفاده کرد و در طی ۲۴ ساعت از آن استفاده شود.
یادمان باشد فقط الکل طبی مفید است (اتانول که بی رنگ است) الکل صنعتی (متانول که رنگی است ) نباید استفاده شود و مضر هست. برای پیشگیری از خشکی و زخم شدن دستها از وازلین استفاده کنید.
*آیا کودکان هم مبتلا میشوند و خطرناک است؟
بله مبتلا می شوند ولی اساسا بچه ها اگر بگیرند از پَسِش برمیایند و کمتر دچار مشکل میشوند ولی بهرحال آنهاهم درمعرض هستند و باید مراقبت کنند و آنان ناقلین خوبی هستند. نوزادان و کودکان زیر ۱۰ سال به احتمال زیاد التهاب شدید در بدنشان بوجود نمی آید.
*آیا از مادر به جنین منتقل میشود؟
خیر، تا بحال که منتقل نشده است.
*چرا ویروس ریه را درگیر میکند؟
گیرنده های ACE 2 که در سیستم آنژیوتانسیون نقش بازی میکنند به مقدار زیادی در ریه و همچنین در قلب وجود دارد و ویروس کرونا با آن باند می شود و البته ریه هم جای خُنک و خوش آب وهوایی است ! آنهم انتهای ریه.
* این ویروس از بین میرود؟
براساس مطالعات انجام شده ویروس کرونا به گرما حساس است و باگرم شدن هوا حتما از میزان سرایت آن کاسته میشود اما اینکه کامل از بین برود الله اعلم پس باید با رعایت کامل اصول بهداشتی چرخه انتقال را قطع کرد.
* آیا مردان بیشتر مبتلا و درگیر بیماری می شوند؟
زنان و مردان و کودکان بصورت یکسان در معرض هستند لیکن سیستم ایمنی زنان بهتر پاسخ میدهد و حافظه ایمنی زنان بهتر از مردان است، برخی هم علت را به مقدار هورمون زنانه استروژن که درسیستم ایمنی نقش دارد مرتبط میدانند و البته کروموزم x نیز حائز اهمیت است که زنان کروموزمشان XX است و مردان Xy
مردان نیز بیشتر دچار استرس کاری و کم خوابی و مشکلات هستند که خود در ضعف سیستم ایمنی موثر است.
* رابطه انتقال کرونا با سیگار و قلیان چگونه است؟
استعمال سیگار و قلیان باعث تخریب بافت ریه می شود و اساسا تدخین دخانیات به هرشکل و نوعی زمینه ساز بروز بیماریهای شدید می شود.
* آیا از طریق آب و نان و مواد غذایی قابل سرایت است؟
از طریق آب شرب خانگی منتقل نمی شود چون باندازه کافی ضدعفونی میشود.
نان هم بعد از درآمدن از تنور و تا انتقال به منزل احتمال آلودگی از طریق افراد مبتلا دارد و بهتراست نان و غذاها را قبل از تناول گرم نمایید.
* آجیل شب عید چطور؟
اگر آجیل برای مدتی در خانه مانده باشد ویروس آن از بین میرود ولی بهتر است قبل از استفاده حرارت حدود ۴۰ درجه ( در فر یا ماکروفر ) داده شوند شکلاتها را نیز می توان پوست روی آنرا با الکل ضدعفونی کرد.
*چند درصد احتمال مرگ ومیر در مبتلایان به کروناهست ؟ لطفا صریح و روشن توضیح دهید.
آمارها حکایت از آن دارد که در بین افراد مبتلا هشتاد درصدشان بیماری خفیفی دارند و حتی شاید علائم خاصی هم نداشته باشند والبته اینان میتوانند بیماری را منتقل کنند. ۱۵ درصد افراد مبتلا علایم شدیدتری دارند و ۵ درصد این افراد بیماریشان آنقدر شدید است که دچار وضعیت بحرانی میشوند و کمتر از نیمی از این پنج درصد جان خودشان را از دست می دهند.
*علت فوت این افراد چیست؟
در واقع جنگ سیستم ایمنی بدن با ویروس است و اگربدن نتواند حریف ویروس شود (که احتمالش بسیارکم است) آنگاه ویروس موجب صدمه به ریه و تخریب آلوئولها (کیسه های هوایی) می شود و در نتیجه نفس کشیدن کمی سخت می شود که در ادامه سیستم ایمنی بدن با فراخوان همه سربازانش (ماکروفاژها ، منوسیتها ، لنفوسیتها و همچنین تولید گلبولهای سفید جدید از طریق مغز استخوان ) تلاشش را بیشتر میکند تا ویروس را از پای درآورد و التهاب بیشتر و نفس کشیدن سخت ترمی شود در ادامه این جنگ ، رگهای خونی در ریه آسیب می بینند و مایعات از داخل رگهای خونی بیرون و کیسه های هوایی پر از مایع میشود و عملکرد ریه مختل میشود در این حالت سرعت تنفس تند و بیشتر از ۳۰ مرتبه در دقیقه میشود (طبیعی آن بین ۱۲تا۲۰ بار است) و در این زمان نیاز به اکسیژن خالص میباشد و اگر مداخلات درمانی بموقع و پاسخگو نباشد دیگر اعضاء بدن از جمله کلیه ها با مشکل مواجه شده و در انتها بیمار را از پای درمیاورد.
ولی باید به بدنمان اعتماد کنیم و با مداخلات بموقع درمانی مشکل را حل کنیم بهمین جهت آمار مرگ ومیر بسیار کم است.
*آیا احتمال فوت جوانان هم هست یا صرفا افرادی که بیماری زمینه ای دارند و مسن هستند درگیر می شوند؟
بله متاسفانه آماری در دست هست که معدودی از جوانان (بسیاراندک) مبتلا به کرونا جان خودشان را از دست داده اند ، اما این جوانان برخی ویژگیهایی از جمله :
۱- استعمال دخانیات داشتند و مدت زیادی سیگار و....میکشیدند
۲-پراسترس و اضطرابی بودند
۳-دارای کار زیاد و طاقت فرسا و همچنین کم خوابی و خستگی مفرط بودند.
* و حرف آخر:
این ویروس بطور کامل شناخته شده نیست و این اطلاعات براساس موارد مشابه بیماری سارس و همچنین تحقیقات و مطالعات در این زمینه و یافته های جدید از بیماران اخیر در چین و دنیا بوده است و باید تا پایان بازی ویروس منتظر ماند پس بهترین کار پیشگیری و رعایت اصول بهداشتی و توسل و توکل بر ذات اقدس الهی تا قطع چرخه کامل سرایت بیماری است./ فارس
دیدگاه شما