نظر مینو محرز درباره بازگشایی مدارس چیست؟

این درحالی است که شیوع کرونا در ماه های گذشته جان بسیاری از هموطنان را گرفته و آمار مبتلایان را افزایش داده است.

در همین رابطه، یک عضو کمیته کشوری ستاد مقابله با کرونا گفت: اینکه یک عده بگویند دیگر بیشتر از این نمی توان آموزش را عقب انداخت باید به آنها گفت چرا، می توان با برنامه ای فشرده تر عقب افتادگی آموزشی را جبران کرد آنهم در شرایطی که استیبل باشد نه اینکه هر آن نگرانی از طغیان بیماری وجود داشته باشد.

متن کامل گفت و گوی مینو محرز را در ادامه بخوانید:

در بسیاری از مدارس کشور امکان جداسازی و حفظ فاصله فیزیکی و تهویه هوا نیست

روز گذشته شاهد بازگشایی مدارس از سوی وزارت آموزش و پرورش بودیم. به نظر شما این سیاست می تواند چه تبعاتی از لحاظ گسترش کرونا در میان خانواده ها و فرزندان داشته باشد؟

متأسفانه، تصمیم گیری هایی که بدون هماهنگی با سایر مراکز دخیل در مقابله با کرونا صورت می گیرد، چنین مشکلاتی ایجاد می کند. بازگشایی مدارس بسیار جنجالی شد و نگرانی خانواده ها را بیشتر کرد. به نظرم اصلا زمان مناسبی برای بازکردن مدارس نبود. چرا که امروز باید منتظر موج تازه ای از بیماری پس از سفرهایی که اخیرا صورت گرفت و مراسم هاییکه بعضی ها در آن رعایت کردند و برخی ها هم نه، باشیم.

اگر این موج بیماری محقق شود و با رفتن بچه ها به مدارس تقارن پیدا کند اوضاع بسیار خطرناک می شود. متاسفانه در بسیاری از مدارس کشور، امکان جداسازی و حفظ فاصله فیزیکی و تهویه هوا و شرایطی که باید وجود داشته باشد، مهیا نیست. همه می دانیم که حتما باید مدارس باز و آموزش برقرار باشد، ولی زمان بازگشایی اصلا مناسب نبود. حداقل می گذاشتند این دو هفته هم سپری شود. تعویق دوهفته ای بازگشایی مدارس ارزشمند بود، زیرا ممکن است در همین مدت وضعیت در برخی نقاط بسیار حاد شود و آن زمان دیگر بازگشایی مدارس اصلا به صلاح نبود.

بسیار زشت است که دستوری از بالا داده شود اما قابلیت اجرا پیدا نکند

با توجه به اینکه شیوه نامه آموزشی و تقسیم بندی سه گانه شهرها به وضعیت قرمز و زرد و سفید در ماه های اخیر ارائه شده بود، چرا یک مرتبه وزارت آموزش و پرورش تصمیم گرفت مدارس در همه نقاط کشور به صورت حضوری باز شود؟

اتفاقا از دیروز تا امروز با هر مسئولی در این باره حرف می زنم، توجیهی برای این اقدام ندارد. چرا باید این دوگانگی و سه گانگی در اجرا وجود داشته باشد؟ می بینیم که خیلی از استان ها قبول نکردند که مدارس را در چنین وضعیتی باز کنند و از دستور وزیر سرپیچی کرده اند. این بسیار زشت است که دستوری از بالا داده شود اما قابلیت اجرا پیدا نکند.

باید مسأله سلامت در نظر گرفته شود. همه می دانیم کووید 19 مشکلات عدیده ای ایجاد کرده که یکی از آنها موضوع آموزش است. اینکه یک عده بگویند دیگر بیشتر از این نمی توان آموزش را عقب انداخت باید به آنها گفت چرا، می توان با برنامه ای فشرده تر عقب افتادگی آموزشی را جبران کرد آنهم در شرایطی که استیبل باشد نه اینکه هر آن نگرانی از طغیان بیماری وجود داشته باشد.

دانش آموزان با ماسک هم مصون از ابتلا به کرونا نیستند

هنوز دو هفته از بازگشتن مردم از مسافرت ها یا اتمام مراسم عزاداری که یک عده در آن ماسک نمی زدند، نگذشته است. اما می بینیم که از روز گذشته مدارس بازگشایی شدند. خب مسلم است با چنین رویکردی سرعت انتقال ویروس بیشتر می شود!

متاسفانه با یک بدآموزی از روشی که چین در روزهای اولیه کرونا به کار گرفته بود، مدارس را با پمپ های ضدعفونی پاک می کنند و گمان می برند که دیگر همه چیز مهیا شده است.

در حالی که مساله تنها ضدعفونی کردن سطوح نیست. مهم این است دانش آموزانی که زیر یک سقف به جای رعایت فاصله دومتری، در یک متری هم نشسته اند، وقتی به مدت طولانی کنار هم بنشینند حتی با ماسک نیز مصون از ویروس نیستند و چنین شرایطی باعث انتقال ویروس به آنها می شود.

ضدعفونی کلاس ها با پمپ های ضدعفونی بی فایده است

ضدعفونی معابر و سطوح برای ماه های ابتدایی کرونا بود که هنوز شناختی نسبت به آن وجود نداشت. آن زمان تصور این بود که ویروس سنگین است و بیشتر از طریق محیط منتقل می شود. اما امروز فهمیده ایم که ویروس بیشتر از طریق هوا منتقل می شود و ابتدا در هوا می ماند و بعد از مدتی روی سطوح قرار می گیرد. بنابراین ضدعفونی کلاس ها با چنین پمپ هایی بی فایده است.

بحث دیگر مربوط به شیوه بازگشایی مدارس در کشورهای دیگر است. گفته می شود اغلب کشورها تمهیدات ویژه ای برای این مسأله در نظر گرفته اند. اشکال کار ما کجاست؟ در کادردرمان و متخصصین حوزه بهداشت است که نتوانسته اند توصیه های جدی به رعایت پروتکل ها داشته باشند یا مسئولینی که سیاست های مغایر با پروتکل های مصوب را پیگیری می کنند؟

مقابله با کرونا یک کار تیمی است. یعنی همه باید یک دل و یک زبان سیاست گذاری و اجرا کنند. ما در حوزه بهداشت می بینیم با اینکه یکسری پروتکل ها از سوی وزارت بهداشت ارائه می شود، ولی هیچ وقت این پروتکل ها آنچنان که باید اجرا نمی شود. برای نمونه، وزارت بهداشت می گوید حالا که می خواهید مدارس را بازگشایی کنید باید این شروط را رعایت کنید.

نمی توانیم جان میلیون ها نفر را به خطر بیندازیم

وزارت بهداشت این قدرت را دارد که اجازه بازگشایی مدارس و دانشگاه ها را در استان هایی که سطح رعایت پروتکل ها در آنها ضعیف است، صادر نکند. نباید بگذاریم این دستور از جانب یک مرکز صادر شود و بعد استانی بگوید اجرا نمی کند. این نشان می دهد چنین دستوری اساسا منطقی نبوده است.

همه باید بپذیرند که شرایط مناسبی برای بازگشایی مدارس به این سرعت نبود. باید تا اول مهر صبر می کردند تا ببینیم شرایط به دلیل مسافرت ها و مراسم های اخیر چگونه می شود؟ اگر می دیدند که شرایط مساعد نیست بازگشایی حضوری را یک الی دوماه دیگر عقب می انداختند. درست است جبران کردن خلاء آموزشی ایجاد شده دشوار خواهد بود، اما نمی توانیم جان میلیون ها نفر را به خطر بیندازیم.

این بچه هایی که به مدرسه می روند، پس از آن در خانواده های 4 الی 5 نفره حضور پیدا می کنند و چنانچه مبتلا شده باشند، آمار ابتلا را به سرعت افزایش می دهند.

اگر کسی هنوز معتقد است که جامعه با ایمنی جمعی نجات پیدا می کند، سخت در اشتباه است

گفته می شود که هنوز یک عده دنبال «ایمنی جمعی» هستند.

ایمنی جمعی دیگر مطرح نیست.

ولی به نظر می رسد تعدادی از مسئولین با صدور برخی دستورات هنوز به این سیاست باور دارند؟ دست کم برخی سیاست هایی نظیر همین بازگشایی زودهنگام مدارس در سراسر کشور در همین راستا ارزیابی نمی شود.

خب این اشتباه است. زمانی از «ایمنی جمعی» صحبت شد که گروهی از دانشجویان محقق به «ایمنی گله ای» اشاره کرده بودند. اما این موضوع دیگر امروز مطرح نیست زیرا بیماری مجددا عود می کند. بنابراین اگر کسی هنوز معتقد است که جامعه با ایمنی جمعی نجات پیدا می کند، سخت در اشتباه است. زیرا وقتی ممکن است فرد دوباره و چندباره به ویروس مبتلا شود، ایمنی جمعی هیچ گاه حاصل نخواهد شد.

پس این موضوع قطعیت پیدا کرده که ابتلای مجدد افراد به کرونا امری گریزناپذیر است؟

بله. بسیاری از کسانی که می شناسم دوباره مبتلا شده اند. من خیلی از مردم عادی را دیده ام که دوباره مبتلا به کرونا شده اند.

باید روی پیشگیری سرمایه گذاری کنیم نه درمان

مدتی که یک فرد ممکن است پس از ابتلا به ویروس برای بار دوم یا سوم به آن مبتلا شود، چقدر است؟

مشخص نیست. بستگی به شرایط فرد دارد. نمونه هایی دیده ام که فرد پس از ابتلا و بهبود، سه ماه بعد دوباره مبتلا شده است. احتمال زیادی وجود دارد پزشکانی که دائم با ویروس در تماس هستند مجدد مبتلا شوند. ابتلای دوباره بستگی به فرد، ژنتیک و قدرت ایمنی زایی بدن او دارد. هر روز یکسری مسائل جدید درباره این ویروس کشف می شود و هنوز خیلی چیزها شناخته شده نیست. اما دیدیم به محض اینکه گفتند فرد با یک بار ابتلا مصون می شود، چگونه ویروس گسترش پیدا کرد.

در مورد واکسن نیز هنوز مطمئن نیستیم چه اتفاقاتی خواهد افتاد. بنابراین بهترین راه«پیشگیری» است. مریض شدن و بیمارستان خوابیدن و هزینه درمان فوق العاده بالا است و با وجود همه این ها خطر مرگ و میر هم وجود دارد. باید روی پیشگیری سرمایه گذاری کنیم نه درمان. پیشگیری هم به معنای فاصله گذاری فیزیکی است. حدالامکان تجمع نداشته باشیم، ماسک بزنیم و دست های خود را با آب و صابون بشوییم.

این اشتباه است که بگویند بچه ها در کلاس بنشینند و همین که ماسک زده باشند، کفایت می کند

مدارس اگر می توانند این کارها را رعایت کنند. فاصله دومتری در کلاس، تهویه هوا به این معنا که جریان هوا در کلاس چندین بار در ساعت تخلیه شود. پنجره ها باز باشند حتی اگر کولر روشن است. کولر ها در صورتی که پنجره ها بسته باشند با رطوبتی که ایجاد می کنند باعث افزایش سرعت انتقال ویروس می شوند. این تصور اشتباه است که بگویند بچه ها در کلاس بنشینند و همین که ماسک زده باشند، کفایت می کند.

چه پیش بینی هایی از بازه ارائه واکسن تاکنون شده است؟

هنوز هیچ پیش بینی وجود ندارد. تست های انسانی واکسن ها انجام شده، بعضی از واکسن هایی که در اروپا و آمریکا ساخته شده اند مراحل کارآزمایی بالینی روی انسان را انجام داده اند و نتیجه مناسب بوده است. ولی تجربه ای که من در بیماری ایدز دارم از 30 الی 35 سال پیش که این بیماری دیده شد تا کنون، چندین بار واکسن آن را ساخته اند و روی افراد امتحان کردند اما فایده نداشت. این ویروس نیز چیزی شبیه «اچ آی وی» است و حتی تکه ای از ویروس ایدز نیز در ساختمان آن وجود دارد. بنابراین اگر مانند آن باشد؛ باید بگویم اصلا امیدی به واکسن نداریم.

بیمارستان ها جا ندارند

به هزینه های درمان اشاره کردید. متوسط هزینه ای که یک فرد باید برای درمان یا کنترل بیماری خودش صرف کند، چقدر است؟

بیشترین هزینه درمان کرونا را دولت می دهد. اکثر بیمارستان هایی که بیماران کرونایی را پذیرش می کنند، دولتی هستند. مهم این است که بیشتر هزینه ها بردوش دولت است. یک تخت معمولی آی سی یو در روز چندین میلیون قیمت دارد. به علاوه اینکه نمی توان روی جان مردم قیمت گذاشت. بنابراین وقتی «پیشگیری» کنیم هم مراجعه به بیمارستان کمتر می شود، هم تعداد تخت کافی برای نیازمندان به بستری وجود دارد.

در این شرایط می بینیم که بیمارستان ها جا ندارند. بیماران را در راهروها با دستگاه اکسیژن نگه داشته اند. نگهداری از بیماران کووید19 هزینه بالایی دارد. برای نمونه، همان ماسک و تجهیزات و لباسی که باید کادر درمان روزانه مصرف کند، قیمت بالایی دارد. بنابراین بهترین راه برای بیماری های عفونی پیشگیری است نه اینکه بگذاریم افراد مبتلا شوند و بعد رو به درمان بیاوریم.

چنین سیاستی خطر مرگ و عوارض دارد و می تواند منجر به سرایت بیشتر شود. برای اینکه زنجیره انتقال قطع شود باید تعداد بیماران کمتر باشد.

اینکه می گویند همه مدارس باید حضوری باشد، شدنی نیست

به نظر شما خانواده ها در این شرایط که مدرسه ها بازشده و کرونا وجود دارد، باید چه اقداماتی انجام دهند؟

در برخی نقاط و بعضی شهرستان ها هیچ امکاناتی برای آموزش از راه دور وجود ندارد. و ممکن است خانواده ها اصلا کار کردن با کامپیوتر و ... را بلد نباشند. در آنجا اگر امکانات فراهم گردد کلاس های درس می تواند در فضای باز برگزار شود. در بعضی شهرها و روستاها که هوا مناسب است می توان کلاس ها را در فضای آزاد برگزار کرد. در برخی نقاط هم که چنین امکانی وجود ندارد، می توان در شرایطی که تهویه هوا وجود دارد و فاصله دومتری رعایت می شود و ماسک زده شده، کلاس ها را برگزار کنند.

چاره دیگری نیست. اما در نقاطی که امکانات وجود دارد، آموزش باید از راه دور باشد. با اینکه بچه ها خسته می شوند و بسیاری از موارد اجتماعی شدن و مسائل دیگر نیز باید از طریق مدرسه به کودک آموزش داده شود، ولی شرایط در همه جای دنیا به گونه ای است که همه اصول سابق را برهم ریخته است. ما می گوییم بگذارید دوهفته دیگر بازگشایی را انجام دهید تا ببینیم شرایط چگونه است. آن وقت تصمیمی که گرفته می شود را همه اجرا کنند.

اینکه می گویند همه مدارس باید حضوری باشد، شدنی نیست. چرا نباید آنهایی که امکانات کافی دارند، مجازی آموزش ببینند؟ اگر آموزگاری بگوید بلد نیست به شیوه مجازی کار کند، مشکل از خودش است و تاکنون باید یاد می گرفته است. آموزش از راه دور را باید در نقاطی از کشور که می توانست پیاده شود، اجرا می کردند.

بازگشایی مدارس در روز گذشته اشتباه بود

مردم نگرانند. و با این گونه مسائل نگرانی شان بیشتر از گذشته می شود. آنها مردد مانده اند در اینکه اگر بچه هایشان را به مدرسه نفرستند، از آموزش عقب می مانند و اگر هم چنین کنند جان فرزندان خود را به خطر انداخته اند. بدیهی است که بچه ها باید به مدرسه روند اما در نظر گرفتن شرایط نیز مهم است. بازگشایی مدارس در روز گذشته اشتباه بود. باید موعد بازگشایی را همان اول مهر اعلام می کردندتا ببینیم شرایط چه می شود.

برخی مدارس تعهدی از خانواده ها اخذ کردند که اگر مشکلی از نظر بیماری برای فرزندان آنها پیش امد، مسئولین مدرسه هیچ مسئولیتی ندارند.

این گونه نمی شود که توپ را به زمین مردم بیندازیم. همه باید تلاش کنند برنامه آموزشی مدارس با کمترین آسیب به جان مردم عملیاتی شود وگرنه همیشه توپ را به زمین دیگری انداختن، کار آسانی بوده است.