«کائینگ گوئک ایو» (Kaing Guek Eav) معروف به رفیق دوچ، ناظر و شکنجه‌گر زندان بدنام «تول اسلنگ» معروف به اس-۲۱ در کامبوج بود. نیک دانلوپ، عکاسی است که او را شناسایی و هویت جدید او را بر ملا کرد.
رفیق دوچ، بازجوی اصلی و شکنجه‌گر خِمِرهای سرخ بود. او به عنوان جلاد مورد اعتماد «پول پوت» دیکتاتور خونخوار کامبوج، مسئول مرگ دستکم ۱۴ هزار نفر بود. وظیفه اصلی او نظارت بر زندان «تول اسلنگ» بود؛ جایی که زندانیان بی دفاع توسط رژیم نسل کش خمر‌های سرخ شکنجه می‌شدند.
شیوه کار این جلاد به این گونه بود که پس از شکنجه‌های شدید و گرفتن اعتراف از زندانیان، آن‌ها را به مزارع معروفی خارج از شهر «پنوم فنم –پایتخت کامبوج- که «مزارع کشتار» نام داشتند می‌برد و اعدام می‌کرد. رژیم خونخوار خمر‌های سرخ فرزندان اعدامی‌ها را نیز برای جلوگیری از انتقام جویی به قتل می‌رساند. رفیق دوچ بعد‌ها با سرنگونی حکومت وحشی خمر‌های سرخ به اقدامات خود اعتراف کرد.
در سال ۱۹۷۹ با حمله ویتنام و سرنگونی خمر‌های سرخ، دوچ توانست فرار کند. وی به مدت ۲۰ سال از رویارویی با عدالت طفره رفت و در لباس مبدل یک معلم، یک امدادگر و یک مسیحی معتقد به زندگی خود ادامه داد تا اینکه هویت او توسط نیک دانلوپ در معرض دید عموم قرار گرفت. به لطف عکاسی و افشاگری دانلوپ، رفیق دوچ روز چهارشنبه گذشته در سن ۷۷ سالگی در زندان درگذشت. او اولین شخصیت ارشد خمر‌های سرخ بود که به خاطر جنایات خود مجازات شد.
دانلوپ پس از افشای هویت رفیق دوچ گفت: علی رغم اقدامات وحشیانه‌ای که مرتکب شده است نباید از او به عنوان یک «هیولا» یاد کرد. بلکه حقیقت بسیار ترسناک‌تر است.
وی گفت: من تصور می‌کنم که نمایش او به عنوان یک هیولا قابل فهم و ساده است و این باعث می‌شود که خود را جدا از دوچ ببینیم. این هیولا‌ها نیستند که مرتکب جنایت می‌شوند بلکه انسان‌هایی همانند خودمان هستند که جنایت می‌کنند. این فکر ترسناکی برای ماست، اما آن‌ها هم فکر نمی‌کردند که کار اشتباهی انجام می‌دهند.
دانلوپ هفت سل قبل؛ پس از ترک دانشکده هنر لندن به کامبوج رفت و در بدو ورود به پایتخت کامبوج از زندان تول اسلنگ که به موزه کشته‌های دوره خمر‌های سرخ تبدیل شده بود، بازدید کرد.
او عکسی از رفیق دوچ را که همواره با خود داشت به هر کسی نشان می‌داد تا شاید او را بیابد. سرانجام یک امدادگر به نام «هانگ پین»، رفیق دوچ را که در سال ۱۹۹۹ ملاقات کرده بود، شناسایی کرد.
دانلوپ می‌گوید: بسیار غافلگیر شدم. او تبدیل به یک معلم معمولی شده بود و آثاری از خون و شکنجه در او وجود نداشت. او همانند یک انسان معمولی زندگی می‌کرد، ولی از صحبت کردن درباره گذشته خود طفره می‌رفت.
در نهایت، یک مقام ارشد زندان اس-۲۱ به واسطه خبرنگاری که با دانلوپ همکاری می‌کرد، در سال ۱۹۹۹ رفیق دوچ را شناسایی می‌کند. رفیق دوچ پس از محاکمه به ۳۵ سال زندان محکوم شد و در سن ۷۷ سالگی در حالی که ۲۵ سال از مدت زمان حبسش باقی مانده بود در زندان درگذشت.
این عکاس در سال ۲۰۰۵ کتاب «جلاد گمشده» درباره جستجوی دوچ را نوشت./باشگاه خبرنگاران
دیدگاه شما