سهام عدالت سهام شرکت های دولتی است که با تصمیم دولت در اختیار افراد کم توان جامعه قرار داده شده است. ثبت‌نام سهام عدالت در سال ۱۳۸۵ کلید خورد و این پروسه تا پایان سال ۱۳۹۴ به ایستگاه آخر رسید نیمی از جمعیت ایران دارای سهام عدالت هستند با آزاد سازی سهام عدالت مالکیت آن بر عهده افراد گذاشته تا سهام خود را بفروشند یا سهامداری کنند سهامداران سهام عدالت باید با ثبت نام در سامانه سجام نسبت به دریافت کد بورسی اقدام تا از مزایای سهامشان بهره مند شوند
تاریخچه سهام عدالت
شورای عالی اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی در جلسه مورخ ۱۳۸۷/۱۱/۲۷ بنا به پیشنهاد مشترک وزارت امور اقتصادی و دارایی و وزارت تعاون و به استناد مواد(۳۴) تا(۳۸) قانون اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی- مصوب سال ۱۳۸۷ مجلس شورای اسلامی- آیین‌نامه اجرایی فصل ششم قانون یاد شده موضوع توزیع سهام عدالت را تصویب کرد.
آیین‌نامه اجرایی توزیع سهام عدالت
ماده ۱- در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
۱- قانون: قانون اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم(۴۴) قانون اساسی مصوب سال ۱۳۸۷ مجلس شورای اسلامی.
۲- هیأت واگذاری: هیأت واگذاری موضوع ماده(۳۹) فصل هفتم قانون
مشمولین سهام عدالت
اتباع ایرانی مقیم داخل کشور شامل شش دهک زیر که به صورت علمی شناسایی می شوند:
دو دهک پایین درآمدی کشور با اولویت روستانشینان و عشایر.
دهک های سوم تا ششم بعدی که مشمول طرح واگذاری سهام عدالت می شوند.
۴- شرکت‌های تعاونی عدالت شهرستانی:شرکت هایی که با عضویت مشمولان طرح سهام عدالت درهر شهرستان تشکیل می شوند و وظایف ارائه خدمات به اعضاء و کمک به ایفای نقش در اداره شرکت های سرمایه گذاری استانی را بر عهده دارند
۵- شرکت های سرمایه‌گذاری استانی:شرکت هایی که باعضویت(سهامداری)شرکت های تعاونی عدالت شهرستانی هر استان به صورت سهامی خاص قابل تبدیل به سهامی عام، در قالب قانون تجارت تشکیل و اداره می شوند.
۶- سهام عدالت: سهام شش دهک درآمدی کشور که به شرکت های سرمایه‌گذاری استانی واگذار می‌شود تا در ازای آن شرکت های مزبور معادل مبلغ آن، سهام شرکت سرمایه گذاری استانی را از طریق شرکت های تعاونی عدالت شهرستانی به مشمولین سهام مزبور(اعضای تعاونی ها) واگذار نمایند.
ماده ۲- سازمان خصوصی‌سازی مکلف است سهام عدالت قابل واگذاری مصوب دولت را در اجرای قانون و به منظور گسترش مالکیت عمومی و تأمین عدالت اجتماعی، حداکثر تا سقف چهل (40) درصد از مجموع ارزش سهام بنگاه های قابل واگذاری در هر بازار موضوع گروه (۲) ماده(۲) قانون، براساس مصوبات هیأت واگذاری به شرکت های سرمایه‌گذاری استانی متناسب با تعداد سهامداران شرکت های تعاونی عدالت شهرستانی هر استان واگذار نماید.
ماده ۳- سهام عدالت به‌صورت مستقیم به شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی واگذار خواهد شد.سهام مزبور در توثیق سازمان خصوصی سازی خواهد بود و متناسب با کسر تخفیفات قانونی و اقساط پرداختی از توثیق خارج می شود.
ماده ۴- در اجرای ماده(۳۵) قانون که مشمولین بندهای(الف) و(ب) ماده(۳۴) قانون را در قالب شرکت های تعاونی عدالت شهرستانی و سرمایه گذاری استانی ساماندهی نموده است، سازمان خصوصی سازی مکلف است کلیه سهام دولتی را که در اختیار شرکت کارگزاری سهام عدالت است با همان قیمت قبلی واگذار شده متناسب با تعداد اعضای شرکت های تعاونی عدالت شهرستانی به شرکت های سرمایه گذاری استانی واگذار نماید.
تبصره۱- سازمان خصوصی سازی مکلف است ظرف مدت حداکثر سه ماه ترتیبات انحلال شرکت کارگزاری سهام عدالت را فراهم نموده و نسبت به تصفیه آن اقدام نماید.
تبصره۲- سهام موضوع این ماده، مشمول کلیه ضوابط و احکام مربوط به سهام عدالت خواهد بود.
ماده ۵- شرکت های مورد واگذاری فقط از شرکت های پذیرفته شده در بورس تعیین می‌شوند.مبنای قیمت‌گذاری سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس، بهای فروش نقدی سهام غیر بلوکی است که مطابق آیین‌نامه جزء (۳) بند (الف) ماده(۴۰) قانون توسط سازمان خصوصی‌سازی تعیین می‌شود و به تصویب هیأت واگذاری می‌رسد.
ماده ۶- سازمان خصوصی‌سازی موظف است از طریق انعقاد قرارداد با شرکت های سرمایه‌گذاری استانی که ضمانت اجرایی لازم در آن پیش‌بینی شده باشد، نسبت به فروش سهام متعلق به دولت و شرکت های دولتی به این شرکت ها اقدام کند.سازمان مذکور می‌بایستی در قراردادهای منعقده تصریح نماید ثمن معامله از محل سود سالانه شرکت های واگذار شده تسویه خواهد شد و متناسب با سود دریافتی یا تخفیفات اعطایی و بلافاصله پس از آن نسبت به تسویه و آزادسازی آن بخش از سهام که بهای آن توسط سازمان مذکور وصول یا مشمول تخفیف می‌شود، اقدام خواهد شد.
تبصره۱- کلیه افراد ثبت نام شده تا پایان سال ۱۳۹۴، مشمولان نهایی سهام عدالت محسوب می شوند و سازمان خصوصی سازی ضمن انجام فرایند لازم برای قطعیت سهامداری آن ها، موظف است نسبت به تنظیم و ارائه صورتحساب تسویه اقساط به این مشمولان، پس از پایان دوره اقساط اقدام نماید.
تبصره۲- مشمولان نهایی سهام عدالت که در زمان ارائه صورتحساب، مددجوی کمیته امداد امام خمینی (ره) یا سازمان بهزیستی کشور و یا جزء روستائیان و عشایر فاقد شغل باشند، از پنجاه درصد تخفیف در بهای سهام مورد واگذاری برخوردار می شوند. تخفیف موضوع این تبصره به حساب کمک های بلاعوض دولت به اقشار کم درآمد منظور می شود.
تبصره۳- دوره محاسبه اقساط سهام عدالت با لحاظ سال مالی شرکت های سرمایه پذیر، حداکثر ده دوره مالی از تاریخ ۰۱/۰۱/ ۱۳۸۵ تا پایان نیمه اول سال ۱۳۹۵ تعیین می شود.
تبصره۴- در صورتی که در پایان دوره تقسیط، بهای سهام مورد واگذاری به طور کامل تسویه نشده باشد، مشمولان می توانند حداکثر تا پایان شهریور ماه ۱۳۹۶، رأساً نسبت به پرداخت بدهی و تسویه حساب سهام مورد خریداری اقدام کنند. در هر صورت به میزان مبلغ بدهی تسویه شده، سهام به مشمولان تعلق می گیرد.
ماده ۷- سازمان بورس و اوراق بهادار و سازمان خصوصی‌سازی مکلفند با همکاری شرکت بورس اوراق بهادار و سایر دستگاه های ذیربط حداکثر تا پایان سال ۱۳۸۸، تمهیدات لازم برای پذیرش شرکت‌های سرمایه گذاری استانی را در بورس فراهم نمایند.در عین حال شرکت های سرمایه گذاری استانی نیز می بایستی برای پذیرش در بورس اقدام نموده و بدین منظور باید ابتدا به شرکت های سهامی عام تبدیل شوند. شرکت های مزبور مالکیت و مدیریت سهام عدالت هر استان را بر عهده خواهند داشت. در صورت عدم تحقق شرایط پذیرش بورس، سازمان بورس و اوراق بهادار مکلف است در اجرای ماده (۳۷) قانون تا پایان سال ۱۳۸۸، امکان خرید و فروش سهام شرکت های سرمایه گذاری استانی را در فرا بورس فراهم نماید.
ماده ۸- در اجرای ماده (۳۸) قانون اجرای سیاستهای کلی اصل (۴۴) قانون اساسی، دستگاههای اجرایی که تا قبل از واگذاری سهام دولت، مسئولیت اعمال مالکیت و مدیریت سهام مزبور را برعهده داشته‌اند، صرفاً تا زمان آزاد سازی سهام به عنوان نماینده دولت تعیین می‌شوند.
مرحله جدید خرید و فروش سهام عدالت
خرید و فروش سهام عدالت که از زمان آزادسازی حواشی زیادی داشته وارد مرحله جدیدی شده و قرار است به زودی امکان خرید این سهام توسط هلدینگ‌های بزرگ فراهم شود
اردیبهشت امسال بود که فرآیند آزادسازی سهام عدالت انجام شد و به مشمولان این سهام اجازه داده شد یکی از دو روش مستقیم یا غیرمستقیم را برای مدیریت سهام خود انتخاب کنند. بر این اساس از ۴۹ میلیون نفر مشمول، حدود ۱۹ میلیون نفر روش مستقیم را انتخاب کردند تا قادر باشند برای فروش سهام خود تصمیم بگیرند.
بر این اساس نیز فرآیند آزادسازی در دو مرحله انجام و ۶۰ درصد سهام عدالت قابلیت فروش پیدا کرد. البته از همان ابتدا خود شخص امکان فروش نداشت و برای فروش تا ۶۰ درصد سهام خود باید به بانک‌ها یا کارگزاری‌ها مراجعه میکرد. البته یکی از دلایلی که به منفی شدن بازار سرمایه نیز دامن زد همین فشار فروش سهام عدالت بود. اتفاقی که باعث شد نه تنها ارزش سهام عدالت روز به روز کاهشی شود، بلکه فروش سهام عدالت حتی توسط بانک‌ها و کارگزاری‌ها نیز چندین هفته است که متوقف شده است.
محمد علی دهقان دهنوی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار بعد از نشست با مدیران بورسی در جمع خبرنگاران بیان کرد: نتیجه جلسه این بود که همراهی تمام نهادهای مالی برای تقویت و توسعه و رونق بازار لازم است.
دهنوی با اشاره به میزان سود سهام عدالت افراد گفت: سود چه برای کسانی که روش مستقیم و چه برای افرادی که روش غیر مستقیم را انتخاب کردند، اگر نفروخته باشند تقریبا ٢٠٠هزار تومان محقق می‌شود و سودی که شرکت‌های سرمایه گذاری تصمیم گرفتند به سهامداران خود بدهند ٢٠٠هزار تومان است.
وی درباره توزیع سود سهام عدالت بین سهامداران هم افزود: تقسیم سود توسط شرکت ها به پایان رسیده و شرکت های تقسیم سود را تا پایان سال در وجه سپرده گذاری مرکزی پرداخت می کنند و آن بخشی از ۲۰۰ هزار تومان که تا پایان سال نهایی شد توزیع خواهد شود.
رئیس سازمان بورس گفت: شماره حساب افراد با توجه به مباحث سجام در اختیار است و از طریق سپرده گذاری مرکزی واریز می شود و با توجه به اطلاعات در سجام می فهمیم که هر شخص چه میزان سهام دارد و از طرف شرکت سپرده گذاری مرکزی پرداخت می شود.
در این راستا، چندی پیش فراخوان کاندیداتوری برای عضو هیات مدیره شدن شرکت‌ها برگزار و قرار شد مشمولان پس از سجامی شدن در مجامع شرکت و اعمال رای کنند.
درواقع مشمولان هر استان باید از طریق سامانه دیما از زمان برگزاری مجمع استانی که سهام دار آن هستند باخبر شده و به صورت الکترونیکی در مجمع حضور می یافتند و به افرادی که کاندیداتوری هیات مدیره شده بودند، رای می‌دادند.
طبق قانون تجارت، در نوبت نخست حضور ۵۰ درصد سهام داران به اضافه یک رای ضروری است و اگر این میزان به حد نصاب نرسید، در نوبت دوم رای گیری با هر تعداد سهام دار برگزار می‌شود.
البته آمارها حاکی از آن است که از میان ۳۱ استان کشور، به جز استان های تهران، البرز و سمنان، نوبت اول مجامع ۱۸ استان برگزار شده است. همانطور که ذکر شد در مجمع عمومی به طور فوق العاده نوبت اول باید ۵۰ درصد به اضافه یک حق رای در مجمع حضور داشته باشند تا مجمع رسمیت پیدا کند اما در مجامع هیچ کدام از این ۱۸ استان این اتفاق رخ نداده است. مجامع ۱۰ استان دیگر هم هنوز به دلیل حکم دادستانی برگزار نشده است.
بنابراین نوبت دوم مجامع ۱۸ استان به زودی برگزار خواهد شد و چه سهام داران در مجمع شرکت کنند چه نکنند، اعضای هیات مدیره انتخاب خواهند شد.
مشمولان باید توجه داشته باشند که علمکرد اعضای هیات مدیره بر آینده شرکت و در نتیجه میزان سرمایه شرکت و میزان سودی که افراد سالیانه تحت عنوان سود سهام عدالت دریافت می‌کنند، تاثیرگذار است؛ بنابراین انتظار می‌رود در این مجامع حضور یافته به افراد مورد تایید خود رای دهند.
دیدگاه شما