پروتئین هموگلوبین تا حدی از اتم آهن ساخته شده و از آنجا که تعداد گلبولهای قرمز به مراتب از تعداد سایر اجزای موجود در خون انسان مانند پلاکتها و گلبولهای سفید خون بیشتر است، خون انسان قرمز به نظر میرسد.
با این حال، اگرچه بسیاری از موجودات زنده خون قرمز دارند، اما موجودات دیگر دارای خونهایی با رنگهای عجیب هستند، از آبی تا سبز و گاهی بنفش.
خزندگان و مارمولکهای گرمسیری با خون سبز
گینه نو زیستگاه گونههای بسیاری از مارمولکها و خزندگان گرمسیری با خون سبز لیمویی است. به همین دلیل، زبانها، ماهیچهها و استخوانهای این مارمولکها همگی در طیفهای مختلف سبز هستند.
این خزندگان مانند انسان دارای گلبولهای قرمز غنی از هموگلوبین هستند، اما این گلبولها برای همیشه دوام ندارند و هنگامی که تجزیه میشوند ترکیبی به نام بیلیوردین سنتز میشود که یک محصول رنگدانه سبز است. مهره داران این ترکیبات را برای اثرات مضر از گردش خارج میکنند. در حالی که، مارمولکها مقدار بسیار بالایی از بیلیوردین در رگهای خود دارند که بیش از هموگلوبین است و باعث میشود خون آنها سبز شود.
ماهی تمساح یخی با خون شفاف
ماهی تمساح در آبهای اقیانوس اطراف قطب جنوب، جایی در دمای زیر نقطه انجماد آب شیرین زندگی میکنند و میتواند هر مهره دار دیگری را از بین ببرد.
در آبهای بسیار سرد، خون غنی از هموگلوبین میتواند به طور خطرناکی غلیظ شود. به همین دلیل، موجوداتی که در چنین شرایطی زندگی میکنند، گلبول قرمز ندارند، مانند ماهی تمساح یخی، که هیچ درصدی از گلبولهای قرمز ندارند، که باعث میشود خون آنها کاملا شفاف و بی رنگ شود!
هشت پا و خرچنگ نعل اسب با خون آبی
بسیاری از موجودات خوشه دار از پروتئینی برای جایگزینی هموگلوبین به نام هموسیانین استفاده میکنند. هر دو پروتئین قادر به انتقال اکسیژن هستند. برخلاف هموگلوبین، هموسیانین به مس متصل میشود و نه آهن و باعث تغییر رنگ خون به جای قرمز به آبی میشود.
لیست ارگانیسمهای وابسته به هموسیانین طولانی است و شامل عنکبوتها، عقربها و برخی از نرم تنان مانند هشت پا است. از آنجا که خرچنگ نعل اسب یک خرچنگ کاملاً پیشرفته نیست، بلکه یک خانواده عنکبوت است، همچنین دارای خون آبی است که سرشار از هموسیانین است.
سوسک با رنگ زرد خون
حشرات کوچک از جمله سوسکها خون زرد دارند. دلیل این که این رنگ مشخص را دارند این است که اکثر حشرات اکسیژن را به شکلی متفاوت از انسان و موجودات مهره دار پردازش میکنند. در جایی که حشرات از مادهای به نام همولنف برای انتقال اکسیژن به جای هموگلوبین که مادهای زرد است استفاده میکنند.
کرمهای خاکی
درست است که رنگ قرمز رنگ طبیعی خون کرمها، مگسها، ککها، لاروها و ... است، اما مشخصهای که آن را از رنگ خون انسان متمایز میکند این است که هموگلوبین در داخل گلبولهای قرمز خون وجود ندارد بلکه در مایعات بدن حل میشود.
دیدگاه شما