افزایش آمار جراحی‌های زیبایی بینی آن هم در شرایطی که کرونا جان بسیاری از افراد جامعه را تهدید می‌کند خبری بود که چندی پیش روابط عمومی انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی ایران اعلام کرد. دکتر محمد علیپور فوق تخصص جراحی پلاستیک و زیبایی دورکاری، تشکیل غیرحضوری کلاس‌های دانشگاه‌ها و داشتن وقت اضافه را دلیل افزایش این گونه اعمال جراحی عنوان کرده است. میل به خاص بودن و دیده شدن همواره در میان همه اقشار جامعه وجود داشته، اما این روز‌ها خاص بودن تا حدی مهم و حیاتی شده که حتی برخی از جوانان حاضرند برای دستیابی به آن بهایی گزاف بپردازند. در این میان کم نیستند جوانانی که برای دستیابی به خواسته خود از راه‌های میانبر استفاده می‌کنند. یکی از این میانبر‌ها ایجاد تغییر در چهره و تجربه تیزی چاقوی جراحان است. سال‌هاست که آمار انجام جراحی‌های زیبایی در کشور باعث شده سری در میان سر‌های کشور‌های پیشتاز جراحی‌های زیبایی درآوریم، اما موضوع مهم‌تر این است که این‌بار باوجود حضور ویروسی که جانمان را تهدید می‌کند رکورد زده‌ایم و مقتدرانه تلاش می‌کنیم سکو‌های نخستین را از آن خود کنیم.
الگوی تغییر زیبایی
اردشیر گراوند جامعه شناس، براین باور است که برخی از پدیده‌ها همانند بیماری کرونا همچون سایر اپیدمی‌ها دارای ترس انباشته اولیه هستند که به آرامی و به مرور زمان این ترس از بین می‌رود و شرایط عادی می‌شود به طوری‌که می‌توان گفت وحشت از بیماری به پذیرش و رعایت کردن تبدیل می‌شود.
وی می‌گوید: «گاهی درمان برخی از بیماری‌ها مانند دیسک کمر یا حتی پرکردن دندان برای فرد درجه اهمیت بالایی ندارند یا بیمار تمایل دارد در معالجه آن تعلل کند. اما در برخی از مواقع بعضی از امور برای فرد به چنان درجه‌ای از اهمیت می‌رسد که او حاضر است کلیه عواقب انجام کار را بپذیرد. عموم کسانی که عمل زیبایی را در شرایط فعلی جامعه انجام می‌دهند کسانی هستند که اینگونه اعمال برایشان اهمیت زیادی پیدا کرده است. به عبارت دیگر ما مصداق ضرب‌المثل بکش و خوشگلم کن را به وضوح می‌بینیم.»
گراوند تأکید می‌کند: «اساساً در همه کتیبه‌های باقی مانده از گذشته بینی ایرانی یک بینی زیبای قوزدار است. حتی در گذشته هنگامی که نوزادی به دنیا می‌آمد بینی او را می‌کشیدند تا بلند باشد. اما سال‌هاست که الگوی زیبایی در ایران تغییر کرده است. الگویی وارد فرهنگ ما شده که توانسته میل به تغییر ظاهر بینی را در برخی افزایش دهد. در واقع هنگامی که یک فرد یا جامعه دارا باشد همه شاخص‌هایش به الگو تبدیل می‌شود. جامعه‌ای که از تمدن و فرهنگ دارا برخوردار است، امنیت و آرامش دارد. معیار ارزش گذاری می‌شود و حتی شکل بینی مردمان آن جامعه هم به الگو تبدیل می‌شود و بسیاری از مردم تمایل دارند رفتار، سبک زندگی و حتی ظاهر خود را به الگوی خویش شبیه کنند.»
این جامعه شناس می‌افزاید: «از سوی دیگر درحال حاضر معیار زیبایی زنان و دختران ما به گردی صورت محدود شده است از این‌رو بسیاری از آن‌ها به‌دنبال زیباتر کردن چهره خود هستند. هنگامی که الگوی زیبایی تزریق ژل به گونه وعمل زیبایی بینی باشد خب تعداد این گونه اعمال خود به خود افزایش می‌یابد.» وی خاطرنشان می‌کند: «سال‌هاست که در جامعه ما کار فرهنگی اجتماعی تأثیر‌گذاری صورت نگرفته است.
متقاضیان زیبایی را به روانپزشک ارجاع دهید
در شرایطی که ارزش‌ها تغییر کرده ومردم ارزش را در همین ظاهر می‌بینند بر اساس ارزش هایشان رفتار می‌کنند. در این میان، اما رد پای عوامل روانشناختی در افزایش تمایل به جراحی‌های زیبایی موضوعی غیرقابل کتمان است.
فربد فدایی روانپزشک به‌طورکلی دو دلیل عمده انجام جراحی زیبایی را چنین برمی شمارد: «به‌طور معمول گروهی از افراد جامعه که از نظر روابط اجتماعی دچار مشکلاتی هستند سعی می‌کنند این مشکلات را به ظاهر خود نسبت دهند. یعنی برخی افراد به جای آموختن دانش، مفید بودن از نظر اجتماعی، مهربان بودن و مسائلی از این دست و استفاده از آن‌ها برای جلب توجه و محبت دیگران راه ساده تری را در پیش می‌گیرند و می‌گویند اگر ظاهر ما زیبا باشد در‌های موفقیت هم به روی ما گشوده خواهد شد. گذشته از این مورد که بسیار شایع است در برخی از بیماری‌های شدید اعصاب و روان هم تمایل به جراحی‌های زیبایی قسمت‌های مختلف بدن دیده می‌شود که این به دلیل هذیان‌هایی است که ممکن است بیماران نسبت به وضعیت ظاهر خود داشته باشند. البته در این موارد چندین علل روانشناختی وجود دارد؛ بنابراین توصیه ما روانپزشکان به همکاران جراح پلاستیک و زیبایی همیشه این بوده که متقاضیان این عمل جراحی را ابتدا به روانپزشک ارجاع دهند تا مشخص شود خواسته آن‌ها تا چه حد بیمار گونه است.»
وی در ادامه می‌گوید: «اما درباره افزایش تعداد این جراحی‌ها در چند ماه اخیر باید گفت افراد در حال حاضر وقت فراغت بیشتری دارند و، چون کمتر از خانه خارج می‌شوند برخی از تصمیمات مانند انجام جراحی را که نیازمند گذران دوره نقاهت است عملی می‌کنند. به‌نظر می‌آید یکی از دلایل دیگر تن دادن به چنین جراحی‌هایی، ماندن زیاد در خانه است که نوعی احساس ملال برای فرد ایجاد می‌کند. از این‌رو او گمان می‌کند با تغییر در ظاهر خود می‌تواند براین احساس یکنواختی غلبه کند.»
این روانپزشک می‌افزاید: «موضوع مهم دیگری که در طول سالیان اخیر جلب توجه می‌کند عبارت است از اینکه افراد برای اینکه سریع‌تر خود را به دیگران معرفی کنند از ظاهرشان کمک می‌گیرند. در گذشته افراد جامعه سال‌ها در کنار یکدیگر زندگی می‌کردند و در محله خودشان شناخته شده بودند، اما در سال‌های اخیر به علت افزایش مهاجرت و تمایل برای نشان دادن خود به‌صورت مقبول باعث شده فرد اقداماتی ظاهربینانه برای شناساندن خود انجام دهد. جراحی‌های زیبایی در میان زنان و مردان، پوشیدن لباس‌های گرانقیمت و مارک دار که حتی گاهی مخصوصاً اتیکت آن را در مقابل چشم قرار می‌دهند ویا حتی استفاده از هورمون‌ها برای بدنسازی در میان جوانان همه نمونه‌هایی از اقدامات ظاهربینانه‌ای است که نقش کارت ویزیت را برای عده‌ای ایفا می‌کنند.»
وی در ادامه به تبلیغات برخی از جراحان پلاستیک و زیبایی اشاره می‌کند و می‌گوید: «درحالی‌که پزشک حق ندارد برای کار خود که یک فعالیت علمی است تبلیغ کند ما مرتب در فضای مجازی یا برخی مجموعه‌ها مشاهده می‌کنیم که برخی از جراحان این نوید را به جامعه می‌دهند که با جراحی زیبایی مسائل و مشکلاتشان برطرف می‌شود. درحالی‌که حقیقت اینگونه نیست. من بیماری را ویزیت کردم که ۱۶ بار عمل جراحی زیبایی بینی انجام داده بود. زیربنای تمایل او یک فکر هذیانی بود وباعث می‌شد او هر بار از نتیجه عمل راضی نباشد. هنگام مراجعه او برای انجام هفدهمین عمل، جراح پلاستیک از او خواسته بود قبل از انجام جراحی حتماً با یک روانپزشک مشورت کند. خوشبختانه با رفع مشکل، مسأله جراحی‌های مکرر برطرف شد.»
البته تمایل به خاص بودن و زیبا شدن، تنها در میان ایرانیان وجود ندارد و در کشور‌های توسعه یافته وپیشرفته هم دیده می‌شود. این را پروفسور بهمن غیوران که بیش از سی سال است در امریکا در زمینه جراحی زیبایی تدریس و طبابت می‌کند می‌گوید.
وی با تأکید بر اینکه فرهنگ در جوامع مختلف تعیین کننده تعداد افرادی است که برای تغییر ظاهر، خود را به تیغ جراحی می‌سپارند عنوان می‌کند: «خوشبختانه در کشوری که من زندگی می‌کنم، بیشتر بیماران به‌دنبال رفع مشکل ظاهری و طبیعی شدن هستند. به‌گونه‌ای که اصلاً مشخص نباشد که جراحی زیبایی انجام داده‌اند. البته اخیراً تمایل به غیرطبیعی شدن و یا شبیه شدن به سلبریتی‌ها در بین جوانان بیشتر شده است، اما این آمار خیلی زیاد نیست.»
غیوران تأکید می‌کند: «به‌طورکلی رضایت از زندگی باعث می‌شود حتی نقایص چهره برای فرد مهم نباشد و برای رفع آن اقدام نکند.»
دیدگاه شما