بعد از شیوع کرونا گزارش‌های متعددی درباره از بین رفتن حس بویایی در بسیاری از مبتلایان بهبود یافته ارائه شد. تحقیقات نشان می‌دهند که یکی از عوارض کرونا از بین رفتن حس بویایی است. پزشکان «تمرین بویایی» را برای بیمارانی که دچار مشکلات بویایی طولانی شده‌اند توصیه می‌کنند. از بین رفتن حس بویایی می‌تواند مشکل آفرین باشد و مستقیم‌ترین اثرش ممکن است حس نکردن طعم غذاها باشد که تجربه‌ای عذاب‌آور است. برخی دیگر از مبتلایان به کرونا از اختلال «پاروزمیا» گلایه دارند که یک اختلال ناراحت کننده است که باعث ایجاد بوی جدید و معمولاً ناخوشایند می‌شود. در یک تحلیل منتشر شده در سال گذشته مشخص شد که حدود 77 درصد از کسانی که به کووید-19 مبتلا شده‌اند، در اثر عفونتی که تجربه کرده‌اند حس بویایی خود را از دست داده‌اند. درمان توصیه شده برای این شرایط آموزش بویایی است. اما دقیقاً چگونه این کار را چگونه باید انجام داد؟
تمرین بویایی چیست؟
تمرین بویایی بیشتر شبیه فیزیوتراپی برای بینی شما است: خسته کننده و تکراری. این کار شامل استشمام چندین رایحه قوی دو بار در روز، طی چندین ماه است که به تحریک و بازیابی سیستم بویایی کمک می‌کند.
اگر چند هفته‌ای است که حس بویایی خود را از دست داده‌اید و هنوز برنگشته است، آموزش بویایی را شروع کنید. با شروع تمرین، حس بویایی شما ممکن به تدریج برگردد و نه یک باره. در ابتدا، ممکن است رایحه‌ها را به صورت واضح حس نکنید اما به تدریج قدرت تشخیص بویایی شما بالاتر می‌رود.
دانشمندان هنوز در حال فهمیدن سازوکارهایی هستند که طی آن ویروس کرونا بر سیستم بویایی تأثیر می‌گذارد، اما به نظر می‌رسد که وقتی «پاروزمیا» یا اختلال در بویایی رخ می‌دهد جریان مسیرهای عصبی از بینی به مغز مختل می‌شود. اما در عین حال وقتی افرادی که بویاییشان را از دست داده‌اند دچار پازورمیا (حس کردن بوهای ناخوشایند و جدید) شوند این علامت بهبودی است.
تمرین بویایی مؤثر است؟
بسیاری از افراد وقتی بویایی خود را از دست دادند، پس از گذشت چند هفته دوباره آن را به دست آوردند. به نظر می‌رسد برای بسیاری از افراد در طی چند هفته پس از ابتلا دوباره برمی‌گردد. در پژوهشی که بین 1363 بیمار مبتلا به کرونا با اختلال عملکرد بویایی انجام گرفت مشخص شد که اکثر آن‌ها ظرف دو ماه بویاییشان بازگشته و 40 درصد آن‌ها بعد از دو هفته بویاییشان بهبود پیدا کرده است. به همه آن‌ها توصیه شده بود که هفته‌ای دوبار تمرین‌های بویایی را انجام دهند.
هرچند مشخص نیست که چه تعداد از این بیماران تمرین‌ها را انجام داده‌اند، اما تقریباً یک چهارم آن‌ها هنوز 60 روز پس از شروع علائم کرونا دچار اختلال عملکرد بویایی هستند. با گذشت شش ماه، 95 درصد بیماران حس بویایی خود را بازیافته بودند.
مطالعات قدرتمندی برای بررسی اثربخشی تمرین بویایی در بین بهبودیافتگان از کووید هنوز منتشر نشده است. با این حال، چندین مطالعه نشان داده‌اند که تمرین بویایی می‌تواند به افرادی که بویایی خود را در اثر بیماری عفونی و سینوسی از دست داده‌اند کمک کند.
این آموزش بویایی هیچ عوارضی ندارد فقط کمی خسته کننده و تکراری به نظر می‌رسد چراکه باید مدام این کار را انجام داد.
چطور تمرین‌های بویایی را آغاز کنیم؟
برای شروع چهار رایحه‌ای که برایتان آشنا هستند را انتخاب کنید مثل شامپوی معطر، یک عطر مورد علاقه، لیمو یا برگ درخت حیاط خانه که با آن خاطره دارید. در شربت‌هایی که درست می‌کنید ادویه‌ها و اسانس‌های آشنا را به کار بگیرید و سعی کنید با بوهایی که در خاطرتان دارید ارتباط بگیرید. می‌توانید یک مجموعه از بوهای آشنا و اساسی که می‌شناسید را تهیه کنید که حاوی روغن‌های اساسی باشد: رایحه‌های کلاسیک عبارتند از گل رز، اکالیپتوس ، میخک و لیمو.
اگر روغن‌های شخصی خود را خریداری می‌کنید و می‌خواهید مستقیماً از ظرف باز بو کنید، ابتدا از فردی که بویایی خوبی دارد بخواهید آن را امتحان کند. سپس از او بپرسید که وقتی عطر چند سانتی متر از بینی او پایین است، آیا به راحتی می‌تواند رایحه را بو کند؟ تا مطمئن شوید که بوها را از چه فاصله‌ای از ظرف می‌شود حس کرد. در این فرایند مراقب باشید که روغن‌ها رو روی پوست خود نریزید چون بسیار غلیظ هستند.
سازوکار تمرین بویایی چگونه است؟
یک روش یکنواخت و جهانی برای گذراندن دوره آموزش بو وجود ندارد، اما متخصصان این حوزه روش‌هایی که گفتیم را توصیه می‌کنند. آن‌ها توصیه می‌کنند رایحه‌های خود را در محلی که به راحتی قابل دسترسی است – مثلاً کنار تختخواب - نگه دارید و هر رایحه را حدود 20 ثانیه بو کنید به‌طوری‌که کل جلسه آموزش بو تقریباً یک دقیقه طول بکشد. هنگامی که این کار را انجام می‌دهید به جای اینکه نفس عمیق بکشید، خیلی کوتاه بو بکشید و سپس سعی کنید تصور کنید که قبلاً چه بو و طعمی را حس می‌کرده‌اید. این تمرین فقط عمل بوییدن نیست، بلکه نوعی تصور ذهنی از چیزی است که بو و طعمی دارد هم هست. بوییدن چیزی که به حافظه یا احساسات متصل است ایده آل است، زیرا مغز نقش زیادی در نحوه درک ما از بو دارد.
چه مدت تمرین‌های بویایی را انجام دهیم؟
به طور کلی، پزشکان به بیماران خود توصیه می‌کنند که دو بار در روز و به مدت سه ماه آموزش بویایی انجام دهند. گاهی تا یک سال باید این تمرین را ادامه داد. موفقیت در آموزش شما به عوامل مختلفی از جمله سن بستگی دارد. به طور کلی، افراد جوان بعد از یک بیماری ویروسی، حس بویایی خود را بیشتر به دست می‌آورند. این تا حدی به این دلیل است که افراد مسن نرون‌های گیرندۀ بویایی کمتری دارند.
مانند هر فرآیندی این آموزش ممکن است که به نتایج فوری منجر نشود، ممکن است برای شما سخت باشد که پایبند به برنامه باشید. داشتن یک دفترچه خاطرات می‌تواند مفید باشد، بنابراین می‌توانید آنچه را که در طول هر جلسه تجربه می‌کنید یادداشت کنید. سرانجام، اگر افراد زیادی را که دارای اختلال عملکرد بویایی هستند نمی‌شناسید، عضویت در یک انجمن آنلاین برای پشتیبانی و الهام گرفتن می‌تواند مفید باشد.
دیدگاه شما