گرما زدگی هنگامی اتفاق می افتد که دمای بدن بیشتر از 40 درجه سانتی گراد باشد و بدن نتواند در برابر گرمای شدید مقاومت کند و دچار گرمازدگی شود.گرمازدگی در افراد به علت قرار گرفتن در هوای گرم یا تولید زیاد گرما در بدن اتفاق می افتد .درمان گرمازدگی برای جلوگیری از آسیب های جدی و مرگ بسیار ضروری است. در این مطلب شما را با علت گرمازدگی و انواع و درمان های فوری آن آشنا می کنیم پس با ما همراه شوید .
گرمازدگی چیست و راه های درمان و پیشگیری از آن کدام است
علائم ، انواع و تشخیص گرمازدگی
انواع گرمازدگی
آسیب های ناشی از گرمازدگی به تناسب شدت آن به سه دسته تقسیم می شوند :
1.گرمازدگی خفیف : در این حالت بدن بشدت عرق کرده و حجم خون کاهش می یابد.
2.گرمازدگی متوسط
3. گرمازدگی شدید: این حالت بسیار خطرناک بوده و خطر مرگ را نیز میتواند در پی داشته باشد. در این حالت حرارت مرکزی بدن از 40٫5 درجه سلسیوس فراتر میرود. در این وضعیت اغلب ارگانهای بدن در معرض آسیب بافتی قرار میگیرند. گرمازدگی شدید یک وضعیت اورژانس بوده و دمای بدن فرد گرمازده باید سریعا کاهش یابد. عدم درمان گرمازدگی شدید به تشنج ، کما و مرگ منجر خواهد شد. گرمازدگی شدید علاوه بر اثرات سوء آن بروی سیستم عصبی همچنین کبد، کلیه ها، قلب و عضلات را نیز در معرض آسیب قرار می دهد .
چند نوع گرمازدگی وجود دارد
علائم گرمازدگی
بدن انسان در مقابل گرما مکانیسم های طبیعی از خود نشان می دهد که عرق کردن و تنفس نمونه ای از آن می باشند اما اگر گرمای محیط زیاد باشد و فرد دچار گرمازدگی شود عرق تبخیر میشود و بدن را گرم می کند بنابراین فشار خون نیز پایین می آید و عرق کردن محدود گردد .
گرمازدگی همچنین دارای علائم متفاوتی است که شایع ترین آنها عبارتند از :
پوست خشک و داغ – عدم تعریق – پوست ابتدا قرمز شده و سپس رنگ پریده یا کبود می شود – تنفس کوتاه و سریع – نبض سریع و ضعیف – افزایش دمای بدن به بیش از 40 درجه – سردرد – گرفتگی عضلات – گشادی مردمک چشم
گرما زدگی چه علائمی دارد
برخی از علائم قبل از دچار شدن به گرمازدگی اتفاق می افتد که این علائم عبارتند از :
ضعف و خستگی – کشیدگی و درد عضلات – استفراغ و تهوع – پوست رنگ پریده و چسبناک– دمای طبیعی بدن – گرفتگی عضلات – سرگیجه – ضعف و غش – ادرار زرد تیره یا نارنجی – سردرد و اسهال است .
فرد گرمازده واکنش های روحی و روانی فراوانی از خود بروز می دهد که این علائم عبارتند از :
زدن سخنان بی ربط ، گیجی ، رفتار پرخاشگر، آشفتگی و هیجان، توهم– بی حالی ، رخوت و بی حسی ( واکنش های بدن بیش از حد آرام و آهسته می شود ) و تشنج است .
تشخیص گرمازدگی
پزشکان چگونه گرما زدگی را تشخیص می دهند
پزشکان می توانند گرمازدگی را از ظاهر و میزان فشار خون و دمای بدن تشخیص دهند و برای بررسی بهتر از دماسنج های مقعدی استفاده کنند با این حال برخی از مواقع پزشکان برای تشخیص گرما زدگی از سایر بیماری ها آزمایش هایی برای بیمار تجویز میکنند که آزمایش خون و ادرار نمونه ای از این آزمایشات هستند .
سنکوپ گرمازدگی
سنکوپ در علم پزشکی اصطلاحی است که به از حال رفتن و غش کردن فرد گفته می شود و زمانی اتفاق می افتد که مغز برای مدت کوتاهی خون دریافت نمی کند. سنکوپ گرمایی به علت حبس در یک محیط گرم اتفاق می افتد و در آن فشار خون کاهش می یابد.افراد قبل از سنکوپ گرمایی ابتدا سرگیجه می گیرند و ممکن است حس غش کردن به آنان دست دهد که در این شرایط لازم است آرامش خود را حفظ کنید و خودتان را خنک کنید.بهترین گزینه در مواجهه با گرما زدگی استفاده از آب می باشد، شما می توانید به جای آب از مایعات حاوی الکترولیت نیز استفاده کنید .
گرفتگی عضلانی ناشی از گرما
این اختلال در اثر تعریق شدید در زمان ورزش و فعالیت بدنی اتفاق می افتد. در این حالت عضلات شکم بازوها و پاها دچار گرفتگی می شوند. برای درمان گرفتگی عضلات می توان مقدار کافی مایعات همراه با الکترولیت نوشید و همچنین می توان ورزش را متوقف کرد و در جای خنک به استراحت پرداخت .
گرمازدگی چگونه اتفاق می افتد
ورم گرمایی
اگر در محیط های گرم به مدت طولانی بنشینیم یا بایستیم دست ها، پایین پاها و مچ پا دچار تورم می شود که به آن ورم کردن گرمایی میگویند .علت این تورم تجمع مایع در اندام های بدن است که می توان آن را با خنک کردن بدن،قرار دادن پاها در بالا و نوشیدن آب و الکترولیت کافی درمان کرد .
عرق سوز
عرق سوز به علت انسداد غدد عرق در پوست ایجاد می شود هنگامی که به مدت طولانی در معرض گرما قرار میگیریم تاول های کوچک قرمز رنگی در سطح پوست ایجاد می شود که اگر پوست بلافاصله خنک نشود ممکن است عفونت ایجاد شود. برای درمان عرق سوز کافی است بدن خود را خنک کنید و مرتب لباسهای خود را در محیط های گرم تعویض کنیدو پوست بدن خود را با مرطوب کننده ها آبرسانی کنید و سعی کنید در هوای خنک قرار بگیرید .
علت عرق سوز شدن در گرما و راه درمان آن
عوارض گرما و گرمازدگی برای قلب
تعریق بیش از حد در محیط های گرم باعث کمبود آب بدن می شود که این کمبودها منجر به کارکرد بیشتر قلب برای خون رسانی بیشتر به پوست می شود تا بتواند پوست را خنک کند این عملکرد سریع و قوی قلب سبب ایجاد فشار به قلب میشود و برای قلب مضر می باشد .
چه کسانی دچار گرمازدگی می شوند
فعالیت شدید بدنی در هوای گرم علاوه بر افزایش دمای بدن منجر به از دست رفتن مایعات نیز می شود بنابراین افرادی که در معرض مستقیم نور آفتاب هستند و یا در محیط های گرم کار و فعالیت می کنند بیشتر دچار گرمازدگی می شوند مانند کارگران ساختمانی، کشاورزان، آتش نشان ها
کارگران ساختمانی بیشترین افراد در معرض گرمازدگی
شرایط بدنی و داشتن بیماری های خاص نیز خطر گرمازدگی را افزایش می دهد .برخی از داروها و رژیم های غذایی نیز می توانند ابتلا به گرمازدگی را سرعت بخشند و فرد را دچار این عارضه کنند.این داروها عبارتند از :داروهای ادرار آور و داروهای مربوط به قلب و فشار خون و رژیم غذایی کم سدیم
افراد مسن و کودکان سریعتر از بقیه افراد به گرمازدگی دچار می شوند زیرا بسیاری از کودکان بدون وقفه در محیط گرم به بازی می پردازند و برخی از افراد مسن که به افزایش دمای محیط حساس و آگاه نیستند و در محیط گرم بدون پنکه یا کولر زندگی می کنند نیز دچار گرمازدگی می شوند .
تفاوت تب و گرمازدگی
دمای معمولی بدن حدود 37 درجه سانتی گراد است که تنظیم این دما در بدن بر عهده قسمتی از مغز به نام هیپوتالاموس است .تب واکنش سیستم ایمنی بدن برای از بین بردن بیماری یا ویروس و باکتری می باشد،وقتی ویروس یا باکتری به بدن وارد می شود، هیپوتالاموس دمای بدن را افزایش میدهد تا بدن بتواند این ویروس یا باکتری را از بین ببرد، سپس هیپوتالاموس با از بین رفتن عفونت دمای بدن را به حالت عادی برمی گرداند .در تب مسکن هایی مانند استامینوفن استفاده می شود اما این دارو در گرمازدگی اثر گذار نمی باشد و درمان گرمازدگی عموماً آبرسانی به بدن و خنک کردن بدن است .
پیشگیری از گرمازدگی
چگونه از گرما زدگی جلوگیری کنیم
برای پیشگیری از گرمازدگی لازم است خطرات قرار گرفتن در محیط های گرم و کار در شرایط گرم را بدانید و موارد زیر را رعایت کنید این موارد عبارتند از :
- در هوای گرم از خانه خارج نشوید و در سایه یا محیط خنک استراحت کنید .
- در هوای گرم و آفتابی لباسهای سبک یا رنگ روشن بپوشید .
- در مواقع کار در دمای بالا آب یا نوشیدنی های حاوی الکترولیت را هر 15 دقیقه یکباربنوشید .
- در هوای خیلی گرم به سالن یا محیط عمومی خنک بروید .
در هوای گرم به چه چیزهایی نیاز دارید
- مقدار کافی آب برای نوشیدن و خنک کردن پوست
- کلاه لبه دار برای جلوگیری از آفتاب و لباس های نخی و خنک
- کرم ضد آفتاب با درجه محافظ SPF سی به بالا
- عینک آفتابی400 UV که از چشم ها در مقابل پرتو فرابنفش محافظت کند .
وسایل مورد نیاز در هوای گرم
هنگام مقابله با افراد گرمازده چه کنیم
اقدامات زیر در بهبود گرمازدگی افراد می توانند تاثیرگذار باشد .
- انتقال فرد به مکانی خنک
- مصرف مایعات کافی و خنک
- اجتناب از مصرف مایعات کافئین دار، نوشابه ، قهوه و مواد الکلی که باعث افزایش تشنگی و کم آبی بدن می شوند .
- ریختن آب خنک بر روی بدن که باعث کاهش دمای بدن می شود
- گذاشتن پارچه خیس و مرطوب روی صورت و دست و پای فرد گرمازده
- در آوردن لباس های فرد گرمازده
- پراکنده کردن جمعیت از اطراف فرد گرمازده و اطمینان از وجود هوای کافی برای تنفس او
چگونه گرما زدگی را درمان کنیم
نکته:
- هنگام گرمازدگی از گرفتن دوش آب سرد به جهت ایجاد شوک اجتناب کنید.
- هنگام گرمازدگی از قرار گرفتن در معرض باد مستقیم کولر به دلیل ایجاد عفونت های تنفسی اجتناب کنید .
- هنگام گرمازدگی از نوشیدن سریع مایعات بسیار سرد به جهت به هم خوردن وضعیت سیستم ایمنی و گوارشی بدن خودداری کنید .
- فرد گرمازده باید به تدریج و آهسته مایعات خنک را بنوشد تا معده وی دچار تحریک و درد نشود.
- با استفاده از حوله خنک در بدن فرد گرمازده، وی را به حالت طبیعی بازگردانید .
- میوه هایی مانند آلبالو ، خیار و هندوانه نقش بسزایی در تنظیم درجه حرارت بدن دارند .
مصرف دارو ها چه اثری بر گرمازدگی دارد
مصرف داروهای خاص در افراد سبب کم آبی بدن این افراد می گردد .
روش های درمان سریع گرما زدگی
دیورتیک ها: داروهایی هستند که باعث حساسیت بیشتر نسبت به گرما در فرد می شوند.
آنتی بیوتیک ها : یکی از داروهایی هستند که پوست را نسبت به آفتاب حساس می کنند و افرادی که از این دارو استفاده می کنند را بیشتر در معرض آفتاب سوختگی قرار می دهند.
بهترین روش های مقابله با گرما زدگی در طب سنتی
رفع گرما زدگی با عناب
درمان گرمازدگی با عناب و شکر
عناب از مفید ترین مواد خوراکی برای درمان گرما زدگی است. دم کرده عناب و زرشک با کمی شکر بهترین داروبرای رفع گرما زدگی است و یا اینکه عناب را در آب بجوشانید و با کمی شکر بعد از خنک شدن میل کنید. خوردنی هایی که طبع سرد و تر دارند مانند گل بنفشه، خاکشیر ، هندوانه و تخم خیارین ( خیار ، کدو، هندوانه و خربزه نیز برای رفع گرمازدگی مفید است.
خاکشیر یخ زده و شربت آب لیمو بهترین مواد خوراکی برای رفع گرمازدگی
شربت خاکشیر نوشیدنی پر طرفدار در هوای گرم
شربت خاکشیر معجونی بی نظیر برای فصل تابستان است . برای جلوگیری از گرمازدگی این شربت را در خانه تهیه کنید و میل بفرمایید ،برای تاثیر خنکی خاکشیر باید به شکل یخ زده یا همراه خرده یخ مصرف شود، در غیر این صورت ملین و اسهال آور است .شربت آب لیمو نیزیکی از بهترین شربت ها برای رفع گرما زدگی است ، این شربت به علت داشتن ویتامین C در روزهای گرم و آلوده بسیار پرطرفدار است.
تـخـم شـربـت موثرترین راه درمان گرمازدگی
با تخم شربتی عطش خود را در روزهای گرم رفع کنید
تخم شربت یا دانه گیاه ریحان که در شربت می ریزند و می نوشند برای رفع عطش بسیار موثر است . این دانه را در شربت می ریزند و پس از جذب آب این دانه به صورت ژله ای در می آید. تخم شربتی دارای خواص فراوان دیگری مانندرفع کننده التهابات دستگاه تناسلی و مجاری ادراردر طب سنتی می باشد.
بـه لیــمــو مفید ترین ماده برای رفع عطش و گرمازدگی
به لیمو گیاهی است که از برگ آن استفاده فراوانی می شود که یکی از این استفاده ها برای رفع عطش است . به لیمو در طب قدیم کاربرد هایی مانند آرام بخش، ضدتشنج، ادرارآور، رفع کننده سرگیجه و تپش قلب داشته است.
رفع گرمازدگی با هندوانه
هندوانه میوه خنک و عالی برای رفع گرما زدگی
هندوانه یک میوه آبدار تابستانی پر طرفدار در روزهای گرم سال است . این میوه آبدار، خنک کننده، آرام بخش و مسکن التهابات درونی است که برای رفع گرمازدگی و تشنگی بسیار مفید است. افراد گرم مزاج بهتر است از این میوه که دارای طبیعت سرد و تر است ، استفاده کنند و با مصرف آن از گرمازدگی پیشگیری کنند . برای رفع حرارت بدن و تشنگی می توان ازپوست هندوانه به صورت مربا استفاده کرد.
رفع حرارت بدن با گلاب
گلاب عالی ترین درمان برای گرما زدگی
نوشیدن گلاب خنک موجب تقویت بدن و رفع حرارت بدن می شود. یکی از روش ها برای معالجه افراد گرمازده خوراندن گلاب به همراه یخ به آن هاست ، گلاب به این افراد به قدری باید خورانده شود که باعث استفراغ آن ها و خروج صفرا از بدن این افراد شود.گلاب علاوه بر این مزایا ، مزایای دیگری نیز در طب سنتی دارد ، بوییدن گلاب سبب تقویت قلب و رفع بیهوشی و تقویت حواس باطنی می شود.
دیدگاه شما