واکسیناسیون اقدام بسیار مهم و با ارزشی است که در 60 سال گذشته، به ریشه کن کردن بیماری ها کمک زیادی کرده و سالانه از حدود 2 میلیون مرگ جلوگیری می کند. اولین واکسن توسط پزشک انگلیسی معرفی شد که در سال 1796 از واکسن آبله برای ایجاد محافظت در برابر آبله، یک ویروس مرتبط در انسان استفاده کرد.
واکسن یکی از پیروزی های مهم علم پزشکی است که در برهه ای از زمان ها سبب نجات جان بشریت شده است. در این بخش دانستنی های مهم درباره واکسن را بخوانید چرا که لازم است همه ما اطلاعات صحیح درباره واکسن داشته باشیم و به شایعات توجه نکنیم و به علم اعتماد نماییم.
چه نوع واکسن هایی علیه بیماری وجود دارد؟
واکسن های ویروس زنده:
دانشمندان از فرم ضعیف شده ویروس برای ساخت این نوع واکسن استفاده و برخی از این نوع واکسن ها از بیماری هایی مانند سرخک ، اوریون، سرخچه یا آبله مرغان جلوگیری می کنند.
غیر فعال:
واکسن های غیر فعال از پروتئین یا سایر ویروس و باکتری های کوچک گرفته می شوند و یکی از اینها واکسن سیاه سرفه است.
واکسن های توکسوئیدی:
واکسن های توکسوئیدی حاوی سمی هستند که توسط باکتری یا ویروس تولید می شوند و این نوع واکسن ها در برابر عفونت ایمنی ایجاد می کنند مثل واکسن های دیفتری و کزاز.
بیوسنتز:
بیوسنتزحاوی مواد مصنوعی هستند که شباهت زیادی به برخی از قسمت های ویروس یا باکتری ها دارند. مانند واکسن بیوسنتز واکسن هپاتیت ب.
آیا برخی از واکسن ها 100٪ موثر نیستند؟
واکسن ها برای ایجاد یک پاسخ ایمنی طراحی شده اند که فرد واکسینه شده را از قرار گرفتن در معرض بیماری های آینده محافظت می کند. با این حال سیستم ایمنی بدن افراد متفاوت است و در بعضی موارد، پاسخ کافی نمی دهد بنابراین در چنین مواردی، واکسن حتی پس از واکسیناسیون نیز به طور موثر از بیمار محافظت نمی کند.
آیا مصونیت طبیعی بهتر از مصونیت بدست آمده توسط واکسیناسیون است؟
در برخی موارد، ایمنی طبیعی بیش از مصونیت واکسن دوام می آورد با این حال احتمال بروز عفونت در مصونیت طبیعی بیشتر از خطرات و عوارض واکسن است.
چرا برخی از واکسن ها به تقویت کننده نیاز دارند؟
بعضی از واکسن ها مصونیت طولانی مدت را فقط با یک دوز ایجاد می کنند، در حالی که برخی دیگر برای حفظ ایمنی بدن به تقویت کننده نیاز دارند. تقویت کننده ها به عنوان یک یادآوری برای سیستم ایمنی بدن عمل می کنند. تحقیقات اخیر نشان داده که تداوم ایمنی در برابر یک بیماری خاص ممکن است به سرعت پیشرفت بیماری در بدن بستگی داشته باشد.
چه کسانی باید از واکسن های زنده اجتناب کند؟
واکسن های زنده تضعیف نشده (یا ترقیق شده) را با قراردادن ویروس یا باکتری در محیط کشت و نگهداری آن در این محیط ها تا کاهش یافتن توانایی و قدرت بیماری زایی آن تولید می کنند. این واکسن ها قادرند در افراد ایجاد بیماری خفیف کنند. واکسن سرخک ، واکسن اوریون، واکسن سرخجه ، واکسن آبله مرغان برخی از واکسن های زنده هستند.
واکسن های زنده در برخی از گروه ها مثل زنان باردار و افرادی با ضعف سیستم ایمنی توصیه نمی شود و زنان باید پس از دریافت واکسن به مدت 1تا3 ماه از حاملگی جلوگیری کنند.
آیا در صورت وجود واکسن امکان ریشه کنی بیماری ها وجود دارد؟
تقریباً هر بیماری عفونی که واکسن موثری برای آن وجود داشته باشد باید از بین برود. هنگامی که سازمان های بهداشت به سطح کافی واکسیناسیون و اقدامات هماهنگ دست یابند، می توانیم از قدرت گرفتن بیماری جلوگیری کنیم.
آیا سیستم ایمنی بدن نوزادان می تواند این همه واکسن را کنترل کنند؟
مطالعات نشان می دهد که سیستم ایمنی بدن نوزاد می تواند واکسن های زیادی را دریافت کند. ایمن سازی بر اساس توانایی نوزاد زمانی که در معرض خطر بیماری قرار می گیرند صورت می پذیرد.
به عنوان مثال، مصونیتی که از بدو تولد از مادر به کودک منتقل می شود موقتی است و به طور معمول شامل ایمنی در برابر فلج اطفال، هپاتیت ب، آنفلوانزای هموفیلوس نوع ب و سایر بیماری ها را می توان با واکسیناسیون از آن جلوگیری کرد.
آیا واکسن ها با بیماری های طولانی مدت مانند مولتیپل اسکلروزیس، دیابت و اوتیسم در ارتباط هستند؟
همه واکسن ها عوارض جانبی احتمالی دارند با این حال ، بیشتر آنها خفیف و موقتی هستند. عوارض جانبی ناشی از واکسن ها از طریق چندین سیستم گزارشگری کنترل می شود و هیچ مدرکی مبتنی بر تأیید این ادعاها وجود ندارد.
آیا واکسیناسیون کودک باید با فاصله انجام شود؟
هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد واکسیناسیون در فواصل زمانی برای کودکان موثر است و کودکان قادر به پاسخگویی همزمان به چندین واکسن بدون تأثیرات سو هستند.
آیا واکسن ها بی خطر هستند؟
بله واکسن ها تحت آزمایش دقیق قرار می گیرند تا از ایمنی آنها مطمئن شوند.
آیا واکسیناسیون عوارض جانبی دارد؟
بسته به نوع آنها، واکسن ها می توانند واکنش یا عوارض جانبی مانند تب، بثورات یا درد در ناحیه تزریق ایجاد کنند که البته کمی ناراحتی طبیعی است و نباید موجب ترس شود با این حال، برخی از افراد ممکن است عوارض جانبی جدی از جمله واکنش های شدید آلرژیک را تجربه کنند.
اگرچه برخی از عوارض جانبی احتمالی جدی اند، اما بسیار نادر هستند و لازم به یادآوری است که تصمیم به عدم واکسیناسیون خطرات بسیار جدی را نیز به همراه دارد.
ارائه دهندگان خدمات بهداشتی و درمانی واکسیناسیون را برای محافظت در برابر بیماری های عفونی که می توانند کشنده باشند، انجام می دهند و اجتناب از واکسیناسیون خطر ابتلا به این بیماری ها و انتشار آنها به دیگران را افزایش می دهد.
و اما واکسن آنفولانزا
واکسن آنفولانزا را از ویروس های بسیار تصفیه شده ای که برروی تخم مرغ رشد کرده و بعد غیر فعال شده اند تهیه می کنند. از آنجایی که این ویروس ها کشته شده اند، شما به آنفلوانزا مبتلا نمی شوید.
واکسن آنفلوانزا علیه ویروس های تیپ AوB آنفلوانزا مصونیت ایجاد می کند. واکسن هر سال یکبار در بازو تزریق می شود. کودکان زیر 9 سال اولین بار واکسن را در دو تزریق و به فاصله یک ماه دریافت می کنند.
حدود 2 هفته برای ایجاد مصونیت در مقابل واکسن زمان لازم است و این مصونیت می تواند تا یک سال دوام بیاورد اما ممکن است شما با تزریق واکسن به آنفولانزا مبتلا گردید اما در صورت ابتلا، بیماری خفیفی خواهد بود.
پیشنهاد میکنیم حتما با مراجعه به مطلب " اشتباهات رایج و باورهای غلط در مورد واکسن آنفولانزا " نکات حساس و مهم درباره ی این واکسن پرمصرف را بدانید.
آیا هر ساله به واکسن آنفولانزا جدید نیاز داریم؟
برخلاف بیشتر واکسن ها که حاوی رایج ترین عامل بیماری زا هستند و بندرت تغییر می کنند واکسن آنفلوانزای فصلی هر ساله به دلیل تغییر مداوم این بیماری ، جدید ساخته می شود.
هر ساله ، محققان ویروس هایی را انتخاب می کنند که به احتمال زیاد در طول فصل بعدی آنفلوآنزا به گردش در بیایند. بر این اساس ، واکسن سالانه ساخته می شود تا از غالب ترین نژاد آن سال محافظت کند.
چه کسانی نباید واکسن آنفولانزا بزنند؟
اگر سابقه حساسیت شدید به تخم مرغ یا دوز قبلی واکسن آنفلوانزا دارید، برای واکسیناسیون مجدد با پزشک خود مشورت کنید.
اگر باردار هستید برای زدن واکسن تا سه ماهه دوم صبر کنید.
توصیه هایی برای پیشگیری از عوارض واکسن
برای به حداقل رساندن عوارض واکسن مانند درد بدن بعد از واکسیناسیون از قرص استامینوفن استفاده کنید.
برای کاهش اثرات جانبی جزئی و گذرا مثل درد بازو و کاهش قرمزی و تورم محل تزریق از یک کیسه یخ استفاده کنید.
اگر پس از واکسیناسیون احساس می کنید که خود یا فرزندتان احتمالا دچار یک واکنش شدید مانند مشکل تنفسی، خشونت صدا یا خس خس، کهیر ، رنگ پریدگی، ضعف و بی حالی، افزایش ضربان قلب ، سرگیجه و ورم حنجره شده اید، بلا فاصله با پزشک خود تماس بگیرید یا خود را به اورژانس برسانید.
در موارد زیر قبل از زدن واکسن با پزشک خود مشورت کنید:
- اگر به ویروس نقص ایمنی ( HIV )، ایدز ، یا هر بیماری ضعیف کننده سیستم ایمنی مبتلا هستید.
- اگر تحت درمان با داروهایی مثل:استروئیدها و... هستید که بر روی سیستم ایمنی تاثیر منفی می گذارند.
- اگر به سرطان مبتلا و تحت درمان سرطان با شیمی درمانی هستید.
- اگر مبتلا به سل هستید.
دیدگاه شما