همه‌گیری کرونا در هند بیداد می‌کند و هم‌زمان بیماری مرگبار دیگری شایع شده که قبلا نادر بود. هزاران نفر از مبتلایان یا بهبودیافتگان کووید درگیر عفونت "قارچ سیاه" شده‌اند و بیمارستان‌ها بخش ویژه اپیدمی دایرکرده‌اند.
هفته‌هاست که هند به ورطه موجی از ابتلا فزاینده به کرونا غلطیده و حال عفونت قارچی موکورمایکوز به بحران اضافه شده است. عارضه‌ای که بیماران و بهبودیافتگان کرونا را نشانه می‌رود، با درد‌های شدید همراه است و غالبا کشنده.
قارچ سیاه در واقع یک بیماری نادر است، ولی در خلال همه‌گیری کرونا در هند، بسیاری از ایالات هند از شیوع آن خبر می‌دهند. در شهرهایی، چون دهلی‌نو، بیمارستان‌ها برای مبتلایان، بخش‌های ویژه دایر کرده‌اند.
قارچ سیاه چیست؟
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای عفونی آمریکا (CDC) می‌گوید قارچ سیاه در کپک و مواد آلی پوسیده در خاک وجود دارد و از طریق استنشاق یا بریدگی و زخم‌های پوستی وارد بدن انسان می‌شود و روی سینوسها تاثیر می‌گذارد.
یک علت ابتلای بیماران یا بهبودیافتگان کرونا می‌تواند این باشد که قارچ از طریق مرطوب کننده‌ها و یا دستگاه‌های اکسیژن حاوی آب آلوده به بیماران منتقل شده باشد.
عفونت، اما از طریق فرد به فرد قابل سرایت نیست. علت نام‌گذاری نیز آن است که لکه سیاهی بینی بیماران را فرا می‌گیرد.
علت و علائم قارچ سیاه چیست؟
این بیماری توسط گروهی از کپک‌ها به نام «موکورمیستس» ایجاد می‌شود که در سراسر محیط از جمله در خاک و گیاهان زندگی می‌کنند. «موکورمیکوزیس» در سراسر جهان، از جمله در آمریکا و استرالیا دیده می‌شود. در مورد نحوه انتقال قارچ سیاه باید گفت افرادی که آلوده می‌شوند ممکن است ظرف چند روز جان خود را از دست بدهند. با این وجود این بیماری مسری نیست و هند نیز بطور معمول سالانه با ده‌ها مورد از این بیماری روبروست.
در مورد علائم قارچ سیاه باید گفت این عفونت روی سینوسها، مغز و ریه‌ها تاثیر می‌گذارد و می‌تواند در افراد دیابتی یا دارای نقص شدید ایمنی مانند بیماران سرطانی یا مبتلایان به HIV/ AIDS خطرناک باشد. پزشکان مظنون هستند که ممکن است ارتباطی میان این بیماری و دارو‌های استروئید (کورتون) که برای درمان کووید به کار می‌رود وجود داشته باشد.
راجش تُپ، وزیر بهداشت ایالت ماهاراشترا، درباره نحوه انتقال قارچ سیاه که در یک هفته، ۱۵۰۰ مورد عفونت به قارچ سیاه در این ایالت ثبت شده است؛ درحالی‌که کل موارد ثبت‌شده در سال گذشته شش مورد بوده است. در این میان به ویژه مبتلایان به دیابت در معرض خطر هستند و پزشکان به بی بی سی گفته اند که به نظر می‌رسد ۱۲ تا ۱۵ روز بعد از بهبود یافتن از کووید ظاهر می‌شود.
نحوه انتقال قارچ سیاه می‌تواند در بیمارستان‌ها، معمولا توسط بیماران آسیب پذیر پیوندی، هنگامی که کپک‌ها روی ملحفه‌های بیمارستان قرار می‌گیرند، از طریق سیستم‌های تهویه یا از طریق چسب منتقل شوند. بطور کلی بدن قادر به دفع این آلودگی قارچی هست و تنها کسانی که دارای یک سیستم ایمنی بشدت ضعیف هستند، مثلا بیمارانی که پیوند عضو داشته‌اند یا بیماران سرطانی، احتمالا نمی‌توانند در برابر آن مقاومت کنند.
دامنه خطر چقدر است؟
عفونت قارچی بسیار تهاجمی است و باید به سرعت مداوا شود. مرکز کنترل و پیشگیری بیماریهای عفونی آمریکا، نرخ مرگ و میر ابتلا به این عفونت را ۵۴درصد اعلام کرده که رقمی هشدار دهنده است.
پزشکان باید بافت‌های مرده ناشی از عفونت را به سرعت از بدن بیمار جدا کنند. در برخی موارد لازم است بخشی از صورت بیمار برداشته شود تا قارچ به مغز نفوذ نکند. گاه عفونت در حدی پیش‌روی می‌کند که پزشکان ناچار می‌شوند چشم‌های بیمار را تخلیه کنند.
مبتلایان در صورت عدم مداوا ظرف چند روز جان می‌سپارند.
به طور معمول، سیستم ایمنی بدن افراد، عفونت قارچی را دفع می‌کند اما کسانی که به دلیل بیماریهای زمینه‌ای، دیابت، سرطان یا پیوند عضو، بدن ضعیفی دارند، بیشتر در معرض این بیماری هستند و در صورت ابتلا نیز خطر جانی آنها را تهدید می‌کند.
این بیماری چقدر خطرناک است؟
از آنجا به این عفونت تهاجمی است، باید هرچه سریع‌تر از بین برود و بافت‌های مرده نیز برداشته شود. به همین دلیل گاه جراحان مجبور می‌شوند بینی، چشم یا حتی فک بیماران را بردارند تا جلوی رسیدن عفونت به مغز را بگیرند.
بنا بر یافته‌های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای ایالات متحده، نرخ متوسط مرگ و میر توسط این عفونت ۵۴ درصد است. به همین دلیل افرادی که آلوده می‌شوند ممکن است ظرف چند روز جان خود را از دست بدهند.
با این وجود این بیماری مسری نیست و هند نیز بطور معمول سالانه با ده‌ها مورد از این بیماری روبروست.
بطور کلی بدن قادر به دفع این آلودگی قارچی هست و تنها کسانی که دارای یک سیستم ایمنی بشدت ضعیف هستند، مثلا بیمارانی که پیوند عضو داشته‌اند یا بیماران سرطانی، احتمالا نمی‌توانند در برابر آن مقاومت کنند.
چرا بیماران کرونایی در معرض خطرند؟
قارچ سیاه، نزد افراد مبتلا به کرونا پدیده‌ای به نام "طوفان سیتوکین" را ایجاد می‌کند. در این وضعیت، سیستم ایمنی بیمار بیش از حد واکنش نشان می‌دهد و سلول‌های دفاعی عملا به ارگان‌ها حمله می‌کنند.
برخی پزشکان معتقدند که تجویز زیاد استروئید‌ها (کورتیزون) به بیماران کرونا و عمومیت این روش مداوا، خود می‌تواند یک عامل خطر باشد.
بدن مبتلایان به کرونا چگونه در برابر این بیماری آسیب‌پذیر می‌شود؟
ابتلا به کرونا و دیگر شرایط محیطی باعث می‌شود تا در بدن یک پدیده مرموز فعال گردد که به «طوفان سیتوکین» معروف است. در این وضعیت، سیستم ایمنی بدن دچار اختلال می‌شود و در کنار حمله به سلول‌های عفونی، به سلول‌های سالم نیز حمله می‌کند. پزشکان برای کاهش حملات سیستم ایمنی، استروئید تجویز می‌کنند که به ضعیف شدن سیستم ایمنی و افزایش قند خون و مهیا شدن شراط برای رشد قارچ منجر می‌شود. افرادی که مبتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت یا سرطان خون هستند یا افرادی که از دارو‌هایی مانند استروئید‌ها استفاده می‌کنند که توانایی بدن در مبارزه با میکروب‌ها را کاهش می‌دهد، مستعد ابتلا به آن هستند.
با اعلام همه گیری وزارت بهداشت می‌تواند نظارت بهتری بر آنچه در هر ایالت می‌گذرد داشته باشد و شیوه‌های معالجه را یکپارچه کند. روشن نیست که دقیقا چند مورد ابتلا به این بیماری در هند وجود دارد. افزایش موارد ابتلا به قارچ سیاه در هند باعث کمبود داروی آمفوتریسین بی شده است که برای درمان این بیماری استفاده می‌شود. «کولیگنون» در این خصوص می‌گوید: آنها یک خانواده از قارچ‌ها هستند که وارد سینوس شما می‌شوند و در آنجا رسوب می‌کنند و می‌توانند به فضای سر شما راه پیدا کنند و هنگامی که سیستم ایمنی بدن شما نمی‌تواند آنها را تحت کنترل درآورد، آنها به پایه مغز شما حمله می‌کنند و در آنجا یک مشکل واقعی به وجود می‌آورند که بسیار جدی است.» به گفته وی، «شما همچنین می‌توانید به عفونت‌های قارچی در مکان‌هایی که کار ساخت و ساز‌های زیادی در زمین انجام می‌شود، مبتلا شوید، زیرا این ساخت و ساز‌ها باعث گرد و غبار زیادی در منطقه می‌شود.
این نوع قارچ‌ها معمولا استنشاق می‌شوند و در حالی که سیستم ایمنی بدن اکثر افراد می‌تواند آنها را از بین ببرد. این عفونت معمولا بسیار نادر است؛ سالانه حدود ۵۰۰ مورد در آمریکا قبل از همه گیری رخ می‌داده است. در حال حاضر دستکم ۷۲۵۰ بیمار مبتلا به این عفونت در هند وجود دارد. هم اکنون حداقل ۹ ایالت هند، این عفونت را یک «اپیدمی» اعلام کرده‌اند و چند شهر نیز بخش‌های ویژه‌ای را در بیمارستان‌ها به این بیماری اختصاص داده‌اند. آمار رسمی مرگ و میر اعلام نشده، اما احتمال داده می‌شود که تاکنون دستکم ۲۱۹ نفر جان خود را از دست داده باشند.
میزان مبتلایان چقدر است؟
به طور معمول سالانه بیش از ده بیست مورد ابتلا به قارچ سیاه در هند گزارش نمی‌شد، اما "هندوستان تایمز" می‌نویسد ظرف روز‌های گذشته دستکم ۷۲۵۰ نفر به این بیماری مبتلا شده‌اند. در ایالت مهاراشترا ۲۰۰۰ مورد و در گجرات ۱۲۰۰ مورد به ثبت رسیده است.
مقامات درمانی هند هنوز آماری رسمی از میزان مرگ و میر ناشی از موکورمایکوز ارائه نداده‌اند. هندوستان تایمز می‌نویسد تعداد جانباختگان ۲۱۹ نفر است، اما به نظر می‌رسد آمار واقعی ابتلا یا مرگ به مراتب بیشتر از این تعداد باشد. محافل درمانی تعداد بیماران را بیشتر از ۹ هزار نفر تخمین زده‌اند.
راه‌های درمان کدامند؟
"آمفوتریسین ب" داروی بسیار موثر در مداوای قارچ سیاه، در هند کمیاب است. دولت هند و صنعت داروسازی این کشور در تلاشند میزان تولید Amphotericin B را افزایش دهند.
این دارو باید به مدت دو ماه تزریق وریدی شود و هر تزریق ۳۵۰۰ روپیه (۴۸دلار) هزینه دارد.
شماری از پزشکان و کارکنان حوزه درمان هند انتقاد می‌کنند که دولت به در تهیه دارو‌های کرونا مثل رمدسیور موفق نبود و این مشکل اکنون در تامین داروی قارچ سیاه نیز صدق می‌کند. آنها می‌گویند دولت وقتی به تکاپو افتاد که بیماری شایع شده بود در حالی که وظیفه داشت با ثبت اولین موارد ابتلا، مشکل کمبود دارو را حل کند.
مشکل تامین دارو در حالی است که دولت هند از ۲۹ ایالت خواسته همه‌گیری قارچ سیاه را اعلام کنند.
در حال حاضر هند با کمبود شدید «آمفوتریسین بی» نیز روبروست که اصلی‌ترین داروی ضد قارچ برای درمان مبتلایان محسوب می‌شود.
دولت و شرکت‌های دارویی این کشور که زمانی «داروخانه جهان» توصیف می‌شد، در تلاشند تا تولید این دارو را افزایش دهند. این در حالی است که آمولیا نیدهی، یک فعال بخش بهداشت در انتقاد از عملکرد مقامات می‌گوید: «دولت باید همان زمانی که اولین مورد ابتلا به این بیماری قارچی شناسایی شد برای تامین دارو اقدام می‌کرد؛ قرار نیست مردم برای دارو‌های نجات دهنده زندگی التماس کنند.»
بستگان یکی از درگذشتگان، در مقابل بیمارستانی در احمد‌آباد هند عزاداری می‌کنند. پاندمی کرونا سریع‌تر از گذشته در هند در حال گسترش است. در عرض ۲۴ ساعت بیش از ۳۳۰ هزار نفر به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند. این نمونه جدید ویروس در این ابعاد در هیچ کشور دیگری در جهان مشاهده نشده است. بیش از یک میلیون نفر در هند تنها در چهار روز گذشته به این ویروس آلوده شده‌اند.
دیدگاه شما