یک دهه است که مردم ایران یارانه نقدی می‌گیرند. یارانه‌ای که ارزش دلاری آن اکنون به کمتر از دو دلار در ماه رسیده است. اما نه دولت توان حذف این یارانه اندک را دارد و نه توان افزایش آن را. اما مردم ایران، یارانه دریافتی خود را با دیگر کشورهای نفتی مقایسه می‌کنند. با یارانه مردم عربستان و کویت.بسیاری از ایرانی‌ها می‌گویند پرداخت یارانه ماهانه، در کشورهای دیگر و با مبالغ بالا، چیزی است که همواره رخ می داده است. اما آیا واقعا همین طور است؟ مردم عربستان و کویت ماهانه چقدر یارانه می‌گیرند؟
یارانه ۸۰ برابری مردم عربستان؟
دولت عربستان سعودی از سال ۲۰۱۷ میلادی (۱۳۹۶ خورشیدی) مانند ایران، تصمیم گرفت به شهروندانش یارانه ماهانه بدهد. دولت این کشور که پیش‌بینی می‌کند به زودی و با افت قیمت های جهانی نفت ناگزیر از تبدیل اقتصاد خود به یک اقتصاد غیرنفتی خواهد بود، از همان سال، شروع به اعمال برخی اصلاحات اقتصادی در کشور خود کرد.
بر این اساس، ریخت و پاشی که در حوزه یارانه‌های انرژی در عربستان صورت می‌گرفت، کاهش پیدا کرد و در مقابل، دولت (که در واقع توسط «محمد بن سلمان» اداره می‌شد) تصمیم گرفت رفاهِ از دست‌رفته ناشی از حذف یارانه‌های انرژی را با یارانه ماهانه جبران کند.
یارانه ماهانه پرداختی به شهروندان عربستان سعودی، در برنامه‌ای موسوم به «حساب جاری شهروندی» (Citizen’s Account Program) بین ۶۰۰ تا ۱۲۰۰ ریال سعودی است. این مبلغ، با توجه به نرخ تبدیل ریال سعودی به دلار (در زمان تنظیم این گزارش)، برابر با ۱۶۰ تا ۳۲۰ دلار آمریکاست. مبلغی که حتما از یارانه ۲ دلاری ایرانیان بیشتر است!
حالا اگر این یارانه را با نرخ دلار در ایران هم محاسبه کنیم، رقم یارانه دریافتی مردم عربستان ماهانه بین ۴ تا ۸ میلیون تومان است.
بر اساس گزارش‌های بین‌المللی (از جمله در خبرگزاری‌های «رویترز» و «العربیه»)، حدود ۱۳ میلیون نفر در عربستان، مشمول دریافت این یارانه شده‌اند که تقریبا نیمی از جمعیت مقیم این کشور را در بر می‌گیرند. (بین ۶ تا ۱۰ میلیون نفر از جمعیت ۳۵ میلیون نفری عربستان، کارگران خارجی و غیر مقیمی هستند که این یارانه به آنها تعلق نمی‌گیرد.)
اما این تنها حاتم‌بخشیِ رهبران عربستان سعودی نبوده است. در سال ۲۰۱۸ میلادی (۱۳۹۷ خورشیدی)، دولت این کشور حدود ۱۳ میلیارد دلار دیگر نیز به عنوان یارانه به شهروندان خود پرداخت کرد. بر این اساس، حدود ۱٫۸ میلیون نفر از شهروندان این کشور که کارمند دولت هستند، در تمام طول سال ۲۰۱۸ میلادی، ماهانه حدود ۲۲۶ دلار یارانه گرفته‌اند.
اما محل تامین منابع این یارانه‌ها هم جالب توجه است: گزارش‌های متعددی وجود دارد که «محمد بن سلمان»، شاهزاده‌های ثروتمند سعودی را دستگیر می‌کند و تحت فشار می‌گذارد تا با پرداخت پول و بخشیدن ثروت‌شان به خزانه حکومتی، به طرح‌های توسعه‌گرایانه او کمک مالی کنند.
کویت: جایی که واقعا «کویت» است!
کویت کشوری کم‌جمعیت (با جمعیتی کمی بیش از ۴ میلیون نفر، که کسر بزرگی از آنها هم کارگران خارجی هستند) و البته، یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان است. در ایران، اینکه بگوییم «فلان‌جا کویت است!»، کنایه از این است که زندگی در آنجا بیش از اندازه راحت است و ظاهرا، این قولِ معروف پربیراه هم نیست.
دولت کویت با شروع همه‌گیری کرونا، سیاست سخاوتمندانه‌ای را برای کمک به بخش خصوصی این کشور که از همه‌گیری آسیب دیده بود، کلید زد. بر این اساس، «رویترز» سال گذشته اعلام کرد که جمعیتی در حدود ۷۰ هزار نفر از شهروندان کویتی که در بخش خصوصی کار می‌کنند، قرار است در مجموع حدود ۷۸۰ میلیون دلار یارانه کمکی دریافت کنند.
تقسیم این عدد بر جمعیت ۷۰ هزار نفره و بعد هم بر ۱۲ ماه سال، ما را به عدد ۹۳۰ دلار در هر ماه می‌رساند. به عبارتی، کارمندان بخش خصوصی کویتی، در طول یک سال گذشته هر ماه حدود ۹۳۰ دلار (یا ماهانه حدود ۲۳ میلیون تومان) یارانه دریافت کرده‌اند.
ایران پیشتاز است!
در این میان اما نکته‌ای وجود دارد که شاید کمتر به آن توجه شده باشد: ایران، یکی از کشورهای پیشتاز در زمینه پرداخت یارانه همگانی در جهان است. «درآمد پایه همگانی» (Universal basic income یا به اختصار UBI)، موضوعی است که برخی اقتصاددانان به عنوان راه‌حلی برای کاهش نابرابری‌های اجتماعی روی آن دست گذاشته‌اند و جالب اینجا است که این طرح، پیش از بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، در ایران اجرا شده است.
«درآمد پایه همگانی»، در واقع یک یارانه همگانی است که دولت یک کشور آن را بر اساس معیارهایی، بین جمعیتِ نیازمند دریافت یارانه در آن کشور توزیع می‌کند. این طرح برای اجرا در برخی از کشورهای اروپایی در دستور کار قرار دارد، اما بر اساس گزارشی که بانک جهانی در سال ۲۰۲۰ میلادی منتشر کرده، «درآمد پایه همگانی» اکنون تنها در دو کشور «ایران» و «مغولستان» اجرایی می‌شود.
دیدگاه شما