یارانه / یارانه راهکاری برای کمک به اقشار ضعیف است. یارانه را باید سریع خرج کرد وگرنه تورم پدر هرچی یارانه است را در می آورد. یارانه باید در کوتاه مدت هزینه شکم شود چون ارزش دیگری ندارد.
اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی
ابتدا طرح کالابرگ الکترونیکی در استان هرمزگان به اجرا درآمد و مدتی بعد در سه استان مرکزی، قزوین و گیلان نیز به شکل آزمایشی اجرا شد. 15 اسفندماه سال گذشته اجرای سراسری طرح کالابرگ الکترونیکی در کل کشور آغاز شده و طبق اعلام وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی برخی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای و خـُرد مجهز به بارکدخوان و متصل به سامانه شدند.به موجب این طرح امکان خرید اعتباری ۱۰ قلم کالای اساسی شامل ماست، شیر، پنیر، قند و شکر، ماکارونی، روغن مایع، برنج، مرغ و تخم مرغ تا سقف مبلغ یارانه خانوار یک ماه زودتر از تاریخ واریز نقدی فراهم شده است.ارزش ریالی سبد مذکور ۵۳۰ هزار تومان است ولی سهم پرداختی مردم برای خرید ۱۰ قلم کالا ۲۳۵ هزار و ۷۵۰ هزار تومان است و در صورت تورم احتمالی و افزایش قیمت‌ها این سهم تغییر نمی‌کند.
چندی پیش سید صولت مرتضوی ـ وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد که بستر اجرای کالابرگ الکترونیکی در کشور فراهم شده ولی اقبال عمومی یک مقدار کم است که باید برنامه‌ریزی شده و مشوق‌هایی در نظر گرفته شود تا اقبال به طرح بیشتر شود.کالابرگ الکترونیکی طرح جدیدی نیست بلکه قانون مصوب مجلس شورای اسلامی است که به موجب آن ۱۰ قلم کالای اساسی بر اساس نرخ شهریور سال ۱۴۰۰ به مردم عرضه می‌شود و دولت متعهد شده این امر را به سرانجام برساند. هر سرپرست خانوار به اندازه تعداد اعضای خانوار خود تا سقف یارانه نقدی می‌تواند از کالاهای مذکور خریداری کند که مانند خریدهای معمولی با کارت بانکی انجام می‌گیرد. بخشی از یارانه کالا از محل اعتبار حساب یارانه و مابقی از حساب بانکی سرپرست خانوار کم می‌شود و در بیستم هر ماه باقی مانده اعتبار به حساب سرپرست واریز می‌شود.چنانچه سرپرستان خانوار از کالابرگ الکترونیک استفاده نکرده باشند، رقم کامل یارانه برایشان قابل برداشت است و در صورت استفاده به همان میزان از یارانه خانوار کسر شده و باقی‌مانده مبلغ به حساب سرپرست خانوار واریز می‌شود.
طبق قانون بودجه ۱۴۰۲، وزارتخانه‌های یاد شده وظیفه دارند تا پایان اردیبهشت ماه آیین‌نامه مربوط به طرح‌های تشویقی یارانه که درحال حاضر مربوط به کالا برگ الکترونیکی است را تدوین کنند. طبق اعلام مسئولین۵ دهک پایین درآمدی جامعه در اولویت بهره‌مندی از این طرح‌های تشویقی هستند. تورم مدام در کالاهای اساسی برای بسیاری از مردم به رنج غیر قابل تحملی تبدیل شده است. گرانی‌ها باعث شده که بسیاری از اقلام ضروری غذایی از سبد خرید خانوارها حذف شود و در این باره نیز کارشناسان بارها هشدار داده اند. در همین خصوص یکی از سوالاتی که باید به آن پاسخ داده شود این است که آیا طرح کالابرگ الکترونیک می‌تواند تورم موجود در جامعه خصوصا در حوزه موادغذایی را کنترل و مدیریت کند؟
به 10 قلم کالای طرح کالابرگ الکترونیک
مجری طرح کالابرگ الکترونیک با اعلام اینکه تا پایان خردادماه امسال بیش از 60 هزار فروشگاه در سراسر کشور به طرح کالابرگ الکترونیک خواهند پیوست، از اضافه شدن کالاهای پروتئینی دیگر مثل ماهی، حبوبات و…به اقلام 10 گانه ارائه شده دراین طرح برای حفظ سلامتی جامعه خبر داد.هادی کاشف قربان‌پورمدیر عامل شرکت فارا و مجری طرح کالابرگ الکترونیک گفت: براساس برنامه تدوین شده، قرار است همه فروشگاه‌های دهستان‌های سراسر کشور تا پایان اردیبهشت به سامانه طرح کالابرگ متصل شوند و انتهای خرداد نیز فروشگاه‌های همه روستاهای بزرگ به این طرح ملحق خواهند شد. با این برنامه‌ریزی، همه سراسر کشور از پایتخت گرفته تا دورترین نقطه مکانی جغرافیایی ایران تا پایان خردادماه به طرح کالابرگ الکترونیک متصل خواهند شد.با توجه به استقبال ایجاد شده توسط دهک‌های کم‌درآمد، دولت مصمم است ضمن آنکه این طرح را به صورت کمی در سراسر کشور افزایش دهد، به صورت کیفی نیز ارتقا دهد، لذا دولت در حال تهیه بسته حمایتی برای سال 1402 از طریق کالابرگ الکترونیک است.گفته می‌شود در بسته حمایتی جدید، مشوق‌ها و اقلام جدیدی به این طرح اضافه شود. از جمله اینکه برای حفظ و ارتقای سلامت جامعه به خصوص اقشار آسیب‌پذیر در صدد هستیم اقلام جدید پروتئینی را به اقلام 10 گانه موجود در این طرح اضافه کنیم. در هفته‌های آینده با جلسات مشترکی که با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی صورت می‌گیرد، موضوع اضافه شدن این اقلام مورد بررسی قرار خواهد گرفت. به نظر می‌رسد ماهی، حبوبات و حتی گوشت از اقلامی هستند که به اقلام 10 گانه افزوده می‌شوند. مثلا در نظر گرفته شده که انواع ماهی در شهرهای جنوبی کشور به اقلام 10 گانه اضافه شود. ۱۰ قلم کالای اساسی شامل شیر و ماست کم‌چرب، پنیر سفید، گوشت سفید(مرغ)، تخم‌مرغ، روغن مایع، ماکارونی، قند، شکر و برنج می‌باشد.»
کالا برگ الکترونیک راه نجات کشور از تورم است
محمدجواد ایروانی کارشناس اقتصادی در این باره گفت: تا نظام کالابرگ الکترونیکی فراگیر و اجرایی نشود این امواج تورمی و نوسانات ادامه می‌یابد و گروه‌های متوسط را هم تحت فشار می‌گذارد و با قوت می‌گویم که کالا برگ باید احیا شود.در رابطه با فروش نفت و برخی کار‌های دیگر شما باید قرارداد‌های بلند مدت منعقد کنید که طرف مقابل بداند یک شریک جدی هستید و به قیمت روز می‌فروشید. با این سیاست برای مدت طولانی منابع ارزی و ریال تقویت می‌شود از همین رو برای تخصیص منابع دچار پیچیدگی‌ها نمی‌شویم.
تورم عمومی کاهش پیدا نخواهد کرد
هادی حق شناس کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سوال که آیا طرح کالابرگ الکترونیک می‌تواند به ثبات قیمت‌ها و کاهش تورم در حوزه کالاهای اساسی کمک کند، گفت:«اگر همه کالاهای اساسی در ایران صرفا با همین کالا برگ الکترونیک توزیع می‌شدند این طرح در کاهش تورم اثرگذار بود. ولی ما می‌دانیم که همه کالاهای اساسی با کالابرگ عرضه نمی‌شوند. اینکه یک حداقل از کالاهای اساسی و حداقل کالری در این طرح به دست خانوارها می‌رسد یک کار مطلوبی است. اما نباید فراموش کنیم که نرخ تورم بر اساس قیمت واقعی و بازار شکل می‌گیرد. به عبارتی دیگر با این کار تورم عمومی کاهش پیدا نخواهد کرد. برای مثال الان نرخ دلار تخصیص داده شده برای کالاهای اساسی و نرخ دلار در بازار آزاد متفاوت است. تورم بر اساس دلار بازار آزاد شکل می‌گیرد نه بر اساس دلار 4200 تومانی؛ این مثال را ذکر کردم تا نشان داده شود که تورم مسیر خود را می‌رود. اما این کار اگر به درستی انجام بگیرد باعث می‌شود که یک حداقل کالری تضمین شده به خانوارها برسد. دقیقا مثل زمانی می‌ماند که شورای عالی دستمزد می‌خواهد حقوق کارگران را تعیین کند. در آن جا حداقل حقوق دستمزد برای کارگران تعیین می‌شود و طبیعی است که بنگاه‌های اقتصادی می‌توانند بیشتر پرداخت کنند. با توجه به شرایط تورمی کشور به خصوص اینکه تورم مواد غذایی از خرداد سال گذشته یک جهش قیمتی پیدا کرد و تورم برخی از خوراکی‌ها تا 70 الی 80 درصد هم افزایش پیدا کرد، به نظر می‌رسد این کالابرگ الکترونیکی حداقل کالری را می‌تواند رای خانوارها تامین کند و از این نظر مطلوب است.»
این طرح نسبت به پرداخت یارانه نقدی برتری ندارد
این اقتصاددان در خصوص برتری این طرح نسبت به پرداخت یارانه نقدی تصریح کرد:«به نظر می‌رسد این طرح نسبت به پرداخت یارانه نقدی برتری ندارد مگر برای خانوارهای سرپرست. منظور خانوارهایی است که وقتی به حساب سرپرست آنها یارانه نقدی ریخته می‌شود این امکان وجود دارد که آن مبلغ برای خرید مایحتاج ضروری خانواده مورد استفاده قرار نگیرد. اما طبیعتا پرداخت یارانه نقدی برای خانواده‌های نرمال بهتر است؛ زیرا این خانواده‌ها هستند که می‌توانند نیازهای خود را تشخیص دهند و انتخاب کنند که این مبلغ یارانه برای خرید چه کالاهایی مورد استفاده قرار بگیرد. لذا سبد مصرفی کالاها در خانواده‌ها با یکدیگر متفاوت است و همه یک نوع کالا را صرفا انتخاب نمی‌کنند. مطلوبیت خانوارها متفاوت است؛ امکان دارد یک خانوار با گوشت به حداکثر مطلوبیت برسد ولی خانواده‌ای دیگر به مرغ نیاز داشته باشد. لذا اولویت اول پرداخت نقدی یارانه به خانواده‌ها است و در مرحله دوم بحث کالابرگ باید مورد توجه قرار بگیرد.»
این نوع از طرح‌ها در مواقع بحران مورد استفاده قرار می‌گیرد
در آخر این کارشناس اقتصادی و خصوص چگونگی توسعه این طرح ادامه داد:« این طرح‌ها را ما موقت می‌بینیم و دائمی به آنها نگاه نمی‌کنیم. در هیچ کشوری اینگونه نیست که به همه خانوارها کوپن برای تهیه مواد غذایی داده شود. این طرح‌ها در زمان جنگ و بحران مورد استفاده قرار می‌گیرد. ما الان در شرایط جنگ اقتصادی و بحران قرار داریم اما آیا قرار است این شرایط دائمی باشد که نیاز باشد این طرح توسعه پیدا کند؟ لذا باید به این طرح‌ها به شکل موقت نگاه کرد. دولت باید به سراغ حل مشکلات و مسائل اقتصادی کشور برود؛ دولت باید کالابرگ را موقت بداند و انرژی خود را باید صرف رفع تحریم‌ها و تدبیر سیاست‌های مطلوب پولی و مالی کند تا تورم یک رقمی شود. اگر ما با مسئله تحریم مواجه نباشیم و نرخ تورم نیز یک رقمی شود دیگر اصلا نیازی به کالابرگ الکترونیکی نخواهد بود مگر برای خانواده‌هایی که تحت پوشش نهاد‌های امدادی و حمایتی قرار دارند.»
دریافت درست از اقتصاد کشور
در آخر ایرج ندیمی در این خصوص به خبرنگار اجتماعی آفتاب یزد گفت:« با استفاده از این نوع از طرح‌های الکترونیک ما می‌توانیم یک دریافت درستی از اقتصاد کشور، گردش پولی و پرداخت و دریافت‌ها پیدا کنیم. در این شرایط رفتار مصرف کننده، تولید کننده، عرضه کننده کالا و خدمات بر اساس قانون و رویکرد قانونی گرایش پیدا کند. همچنین طرح‌های الکترونیک می‌تواند در حوزه شناسایی ثروت و اخذ مالیات‌ها به دولت کمک کند. اما این نوع از طرح‌ها وقتی به نتیجه می‌رسند که اولا ما با یک حکومت اقتصادی رو به رو باشیم. هر رفتار به دور از بودجه عمومی می‌تواند در اقتصاد کشور تاثیراتی ایجاد کند که رصد آن دشوار باشد. بنابراین باید تلاش کرد که تمام اقتصاد کشور با یک رویکرد اداره شود. ما نباید با اقتصاد‌های گوناگون و خارج از حوزه رصد سه قوا مواجه باشیم و همه اقتصاد باید با یک رویکرد رو به رو باشد. در این حوزه به دلایل مختلف ما از دنیا عقب مانده‌ایم و هرچه زودتر باید نظامات الکترونیک شوند. اگر چنین رفتاری حاکم باشد تنظیم بازار راحت‌تر صورت می‌گیرد زیرا ورودی و خروجی کالاها هم در اقل مدت قابل رصد است. دولت در لحظه می‌تواند از کمبود‌ها و کسری‌ها با خبر شود و عرضه و تقاضا را سامان دهد.»
لزوم حکمرانی خوب
ایمان اسلامی بین، فعال بازار نیز در این باره به خبرنگار آفتاب یزد گفت: «صرفنظر از اینکه طرح کالابرگ ارجح است یا یارانه نقدی ما در کشور نیازمند حکمرانی خوب هستیم.یعنی مسئولان باید با کمک مشاوران معتمد و با سواد طرح‌هایی را بنویسند و اجرا نمایند که از مسائل کشور کم شده و از مصائب مردم کاسته شود.»وی تاکید کرد: «مثلا در مورد بحث نان ما شاهد یک تصمیم و طرح خوب بودیم و موجب شد تا حد بسیاری از قاچاق آرد کاسته شود.چنین طرح‌هایی باید افزایش یابد تا مشکلات کم شود.»این کارشناس گفت: «طرح‌هایی نظیر طرح کالابرگ برای مواقع بحرانی کاربرد دارد یعنی موقتی است و نمی‌توان بر روی آن برای بلند مدت حساب باز کرد.امیدوارم مسئولان در این خصوص متوجه باشند.یعنی ما ناچاریم شرایط کشور را در داخل و خارج عادی کنیم که بتوانیم از روی ناچاری سراغ چنین طرح‌هایی نرویم و سرمایه‌های کشور هدر نرود.»
دیدگاه شما