خطرات ناشی از قطع عضو دیابتی می‌تواند مشکلات جدی را برای افراد ایجاد کند. از طرفی هم رتینوپاتی دیابتی یکی از بیماری‌های چشمی خطرناک دیابت است که بر کیفیت زندگی افراد تاثیر خواهد گذاشت. برای مقابله با خطرات و جلوگیری از عفونت ناشی از دیابت باید مراقبت دقیقی از پاها و چشم‌ها داشت. بیماران دیابتی برای اینکه بتوانند عفونت‌های ناشی از دیابت را کنترل کنند، باید تحت نظر پزشک باشند. با بررسی‌های منظم می‌توان از قطع پای دیابتی جلوگیری کرد. اما علل اصلی عفونت‌های غیر قابل کنترل دیابتی چیست؟
برای اینکه با علائم رتینوپاتی دیابتی بیشتر آشنا شوید و درباره جلوگیری از قطع پای دیابتی اطلاعاتی داشته باشید تا انتهای متن همراه ما باشید.
آشنایی با رتینوپاتی دیابتی
در بیماری رتینوپاتی دیابتی شاهد آن هستیم که به مرور زمان، مقدار زیاد قند خون باعث مسدود کردن رگ‌های کوچک خونی خواهد شد که کار تغذیه بافت شبکیه را بر عهده دارند، در اثر مسدود شدن این رگ‌ها، خون کافی به چشم‌ها نخواهد رسید؛ در نتیجه چشم تلاش می‌کند تا رگ‌های خونی جدیدی را ایجاد کند. اما این رگ‌های خونی جدید به درستی رشد نمی‌کنند و می‌توانند به آسانی، خون درون خود را به بیرون نشت دهند.
افرادی که به هر دو نوع بیماری دیابت (دیابت نوع یک و نوع دو) مبتلا هستند، ممکن است که به این بیماری هم مبتلا شوند. هر چقدر فرد زمان بیش‌تری به دیابت مبتلا باشد و کمتر سطح قند خون خود را کنترل کرده باشد، احتمال بیش‌تری برای ابتلا به این عارضه چشمی یا همان رتینوپاتی دیابتی دارد.
در مراحل ابتدایی، بیماری علامت و نشانه خاصی ندارد یا اینکه فرد با مشکلات خفیف در دید روبه‌رو خواهد شد. اما رتینوپاتی دیابتی به تدریج می‌تواند منجر به کوری شود.
علائم رتینوپاتی دیابتی چشم
رتینوپاتی دیابتی در مراحل اولیه ممکن است که علائم و نشانه‌هایی نداشته باشد. اما هرچه شرایط این بیماری وخیم‌تر شود؛ نشانه‌ها بیشتر نمایان خواهند شد. علائم رتینوپاتی دیابتی چشم عبارتند از:
- وجود لکه‌ها و زنجیره‌های در حال حرکت در دید فرد
- مَگَس‌پَران چشم یا مگسک (floaters)
- تاری دید
- نوسان دید
- کور رنگی
- فضاهای تیره و یا خالی در دید
- از دست دادن بینایی
رتینوپاتی دیابتی به طور معمول هر دو چشم را درگیر خواهد کرد و با بروز نشانه‌های گفته شده باید به سرعت به پزشک مراجعه کرد.
علت ایجاد بیماری رتینوپاتی چشم چیست؟
علت اصلی پیشرفت بیماری رتینوپاتی دیابتی در اثر قند خون بالا رخ می‌دهد. افراد دیابتی با افزایش قند خون تغییراتی در عروق شبکیه آن‌ها رخ می‌دهد که منجر به انسداد عروق می‌شود. بنابراین مسیرهای بیوشیمیایی و تغییراتی که در عملکرد عصبی شبکیه چشم رخ می‌دهند؛ احتمال بروز علائم بیماری رتینوپاتی چشم را بیشتر می‌کند.
اما در مرحله رگ زدایی این بیماری، فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (VEGF) و فاکتور رشد شبه انسولین 1 (IGF-1) اهمیت خواهند داشت تا علت اصلی رتینوپاتی چشم را تشخیص داد.
آیا راهی برای درمان رتینوپاتی دیابتی وجود دارد؟
اگر فردی به بیماری رتینوپاتی غیر تکثیری مبتلا شود به درمان فوری نیاز ندارد. اما چشم پزشک باید هر دو چشم را معاینه کند تا زمان شروع درمان مشخص شود.
فرد هم برای کنترل دیابت خود باید به صورت مرتب با پزشک در ارتباط باشد. اگر دیابت را بتوان به خوبی کنترل کرد، سطح قند همیشه تنظیم خواهد شد و روند بیماری کند می‌شود. اما اگر بیمار به رتینوپاتی دیابتی پیشرفته یا ورم لکه زرد مبتلا باشد، باید درمان را در سریع‌ترین زمان شروع کند. با روش‌های جراحی می‌توان بلافاصله بیماری را کنترل کرد.
از طرفی هم فرد بیمار برای کنترل بهتر دیابت خود باید به صورت مرتب با پزشک متخصص غدد در ارتباط باشد. اگر دیابت به خوبی کنترل شود و سطح قند خون همیشه تنظیم شده باشد، روند بیماری رتینوپاتی دیابتی غیرتکثیری، کند خواهد شد. همچنین اگر فرد به رتینوپاتی دیابتی پیشرفته یا ورم لکه زرد مبتلا باشد، باید هرچه سریع‌تر تحت درمان‌های جراحی قرار گیرد. به طور کلی بر حسب اینکه شبکیه چشم چه مشکلی دارد، راه‌های درمانی مختلفی در نظر گرفته شده است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- لیزر فتوکوآگولاسیون فوکال (Photocoagulation)
- لیزر شبکیه‌ای پی آر پی (Panretinal photocoagulation)
- زجاجیه برداری یا ویترکتومی (Vitrectomy)
- تزریق دارو به درون چشم
هریک از این راه‌های درمانی با نظر متخصص چشم و غدد تایید می‌شود. در نتیجه با بروز نشانه‌ها و علائم بیماری رتینوتاپی باید سریع به پزشک مراجعه کرد.
چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به رتینوپاتی دیابتی هستند؟
افرادی که به دیابت‌های نوع یک و دو مبتلا هستند، بیشتر در معرض بیماری رتینوپاتی قرار می‌گیرند. اگر قند خون به خوبی کنترل شود و بتوان در مراحل اولیه بیماری رتینوپاتی را تشخیص داد، احتمال جلوگیری از پیشرفت بیماری وجود دارد. همچنین افرادی که بیماری‌های کلیه دارند احتمال دارد که به رتینوپاتی مبتلا شوند.
دقت داشته باشید که افراد مبتلا به دیابت نوع یک در سن پایین می‌تواند ورید‌های قطور شبکیه را تحت تاثیر قرار دهد و احتمال ابتلا به رتینوپاتی بیشتر شود.
چطور از چشمانمان در برابر رتینوپاتی دیابتی محافظت کنیم؟
در بیشتر مواقع پیشگیری یا جلوگیری از رتینوپاتی دیابتی امکان پذیر نیست. اما می‌توان با معاینه‌های سالانه چشم و کنترل قند خون از بروز مشکلات بینایی جلوگیری کرد. فشار خون بالا ممکن است که باعث از دست دادن بینایی شود. از این رو برای اینکه به رتینوپاتی مبتلا نشد باید از بروز این بیماری جلوگیری کرد. در حقیقت در صورتی که دیابت به خوبی کنترل نشود مشکلات و عوارض مختلفی رخ می‌دهد که سلامت فرد را تهدید می‌کند. اما با انجام بعضی از کارها می‌توان احتمال بروز رتینوپاتی را کاهش داد که مهم‌ترین اقدامات عبارتند از:
- کنترل دیابت
- بررسی دقیق سطح قند خون
- انجام آزمایش هموگلوبین گیلکوزیلات
- کنترل میزان فشار خون و کلسترول
همچنین باید توجه کامل به تغییرات ایجاد شده در بینایی داشت تا در مراحل اولیه بیماری رتینوپاتی را تشخیص داد. دقت داشته باشید که بروز دیابت برای سایر اعضای بدن هم خطرناک است و می‌تواند به قطع عضو منجر شود. بنابراین برای کنترل دیابت باید تحت نظر پزشک متخصص یود.
در چه شرایطی قطع عضو در بیماری دیابت لازم است؟
علت قطع پای دیابتی با توجه به شرایط رخ داده تجویز می‌شود. در بعضی از مواقع که دیابت به شریان‌های محیطی آسیب وارد می‌کند، رگ‌های خونی باریک شده و جریان خون کاهش پیدا می‌کند. در این شرایط به عصب پا آسیب وارد می‌شود و درد در پاها احساس نمی‌شود. از این رو متوجه زخم روی پاها نمی‌شوید و ممکن است که روی ناحیه زخم فشار وارد کنید که در نهایت عفونت ایجاد شود.
همچنین با کاهش جریان خون، روند بهبود زخم کمتر می‌شود و توانایی بدن برای مبارزه با عفونت کمتر خواهد شد. بنابراین باید آسیب به استخوان می‌رسد و قانقاریا رخ می‌دهد. در این شرایط پزشک با بررسی عفونت ایجاد شده قطع پای دیابتی را برای کنترل عفونت تجویز می‌کند.
عوامل موثر در قطع پای دیابتی
همه افراد مبتلا به دیابت، قطع عضو دیابتی را تجربه نمی‌کنند. اصلی‌ترین علت قطع پای دیابتی ، کنترل نکردن میزان خون و رعایت نکردن بهداشت و مراقبت از پا است. در حالت کلی عوامل موثر و علت قطع عضو دیابتی شامل موارد زیر است:
- قند خون بالا و بدون کنترل
- سابقه وجود زخم در پاها
- ابتلا به بیماری‌های کلیوی
- بدشکل بودن پا
- سیگار کشیدن و یا استعمال دخانیات ( ما در دکتردکتر، بهترین روش‌های ترک سیگار را معرفی کرده ایم.)
- مشکلات بینایی
- فشار خون بالا (140/80 میلی‌متر جیوه)
- سابقه قطع عضو
- آسیب عصبی در پا
- پینه پا و میخچه
- گردن خون ضعیف در پاها و بازوها
متخصص غدد در این زمینه کمک شایانی به شما می‌کند و عوامل موثر و علت قطع پای دیابتی را برای شما تشریح خواهد کرد.
جلوگیری از قطع پای دیابتی با دکتردکتر
افرادی که دیابتی هستند باید اقدامات مختلفی انجام دهند تا جلوی قطع پای دیابتی گرفته شود. مهم‌ترین اقدامات و نکات عبارتند از:
- بررسی روزانه پاها
- شستشوی مرتب پاها
- مرطوب نگه داشتن پاها
- تغییر رژیم غذایی
- کنترل قند خون
- کوتاهی مرتب ناخن‌ها
- پوشیدن کفش و جوراب مناسب
- ممنوعیت سیگار
به طور کلی بیماری دیابت خطرناک است و باید آن را کنترل کرد. برای اینکه به رتینوپاتی دیابتی مبتلا نشوید و در اثر بیماری دیابت مجبور به قطع عضو دیابتی نباشید، باید تحت نظر پزشک باشید.
برای اینکه بتوانید از بهترین متخصص‌های غدد برای کنترل دیابت نوبت دریافت کنید، کافی است که به سامانه آنلاین نوبت دهی دکتردکتر مراجعه کنید. دکتردکتر یکی از جامع‌ترین پلتفرم‌های نوبت دهی پزشکان در کشور است. کافی است که به صفحه اصلی خدمات سایت دکتردکتر به آدرس drdr.ir مراجعه کرده و از بهترین متخصص‌های غدد نوبت مشاوره تلفنی و حضوری دریافت کنید. همچنین می‌توانید قبل از دریافت نوبت، نظرات کاربرها و بیمارن قبلی پزشک مد نظر خود را هم مطالعه کنید.
دیدگاه شما