دکتر برلیانت بزرگمهر با اشاره به اینکه در شرایط فعلی احتمال در معرض گرما قرار گرفتن و گرمازدگی نسبتا زیاد است، در خصوص نشانه‌های گرمازدگی، گفت: گرمازدگی عمدتا به علت کمبود شدید آب میان بافتی در بدن ایجاد می‌شود که علائم آن شامل ضعف شدید، تشنگی شدید، سر درد، خستگی، کاهش اشتها، خشکی مخاط دهان و گلو و بینی، کم شدن ادرار، افزایش ضربان قلب و در موارد شدید کاهش عملکرد مغز است. توجه کنید اگر گرمازدگی شدید باشد می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
وی با تاکید بر اینکه بهتر است سعی کنیم در معرض گرمای شدید قرار نگیریم، تصریح کرد: برای پیشگیری از گرمازدگی لازم است سه مورد رعایت کنیم. اول آنکه به مقدار کافی و لازم آب به بدن خود برسانیم؛ چراکه در تابستان باتوجه به آنکه تعریق بیشتر از فصول سرد سال است، مقدار زیادی آب از طریق تعریق از بدن دفع می‌شود و باید با مصرف آب و مایعات جبران شود. در اولویت بعدی باید از مواد غذایی که باعث بروز تشنگی می‌شوند پرهیز کنیم و اولویت سوم این است که باید از دفع زیاد آب از بدن جلوگیری کنیم و نگذاریم مقدار زیادی آب از بدن دفع شود.
این مشاور تغذیه و رژیم درمانی ادامه داد: اگر به جبران آب تعریق شده از بدن میزان کافی آب به بدن نرسانیم، آب میان بافتی بدن کاهش می‌یابد که سبب بروز اختلالات زیادی می‌شود و این اختلالات اگر شدید باشد می‌تواند ناگوار باشد. مقدار آبی که لازم است در روز مصرف شود برای بزرگسالان حدود ۳۵ میلی‌لیتر به ازای هر کیلوگرم وزن بدن است و در کودکان و شیرخواران نیز این میزان بیشتر است که بسته به عوامل مختلف متغیر است؛ به طور مثال در مواقعی که غذای مصرفی حاوی مقدار آب بیشتری است مانند سوپ، آش، آبمیوه و... میزان کمتری مورد نیاز است. البته فراموش نکنیم که میزان تعریق نیز در این مورد موثر است.
وی با تاکید بر اینکه بهترین راه برای جبران آب از دست رفته بدن به واسطه تعریق، نوشیدن آب آشامیدنی سالم است، افزود: برخی افراد مایعات دیگری مانند شربت یا نوشابه‌های گازدار را جایگزین آب می‌کنند که این کار درستی نیست؛ بهترین مایع برای بدن آب سالم بهداشتی است. البته می‌توان گاهی اوقات شیر یا دوغ کم نمک را نیز جایگزین آن کرد.
بزرگمهر افزود: تشنگی معیار مناسبی جهت نیاز بدن به آب است تا فرد با احساس آن اقدام به نوشیدن آب کند، اما گاهی ممکن است فرد چندان احساس تشنگی نکند. بنابراین نباید منتظر زمانی برای تشنه شدن بود.
وی همچنین با توصیه به مصرف مواد غذایی حاوی آب، بیان کرد: برخی مواد غذایی حاوی آب مرئی هستند که ما به چشم آن را مشاهده می‌کنیم مانند سوپ، آش، آبمیوه و... و برخی مواد غذایی نیز آب نامرئی دارند مانند میوه‌ها و سبزی‌ها که آن را مشاهده نمی‌کنیم. پس گنجاندن میوه و سبزی در برنامه غذایی روزانه، علاوه بر آنکه در تامین آب مورد نیاز بدن موثر هستند، حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند که می‌توانند نیاز بدن به این مواد را پاسخگو باشند.
مشاور رئیس انجمن تغذیه ایران با بیان اینکه بهتر است مصرف مواد غذایی که باعث تشنگی می‌شوند را کاهش دهیم، افزود: این مواد غذایی شامل نمک (که به علت ایجاد تغییر در فشار اوسموزی داخلی بدن موجب تشنگی می‌شود)، پروتئین حیوانی و کافئین هستند که می‌توانند سبب تشنگی شوند. ضمنا مصرف مواد غذایی شیرین به مقدار زیاد نیز باعث افزایش نیاز انسان به آب می‌شوند. برخی افراد عقیده دارند در فصل تابستان به علت تعریق زیاد مقداری سدیم از بدن دفع می‌شود و لازم است از نمک بیشتری برای جبران آن استفاده کنیم؛ این موضوع درست است که مقداری سدیم از بدن از طریق تعریق دفع می‌شود، اما باید سه نکته را مد نظر قرار دهیم؛ اول آنکه راه اصلی دفع سدیم از بدن از طریق کلیه‌ها است و موقعی بدن در شرایط کمبود جدی سدیم قرار می‌گیرد که تعریق بسیار شدید باشد، از سوی دیگر غدد مترشحه عرق خود را با دفع سدیم از طریق تعریق مطابقت می‌دهد به این ترتیب که طبق مکانیسم جبرانی بدن وقتی تعریق زیاد می‌شود مقدار کمتری سدیم از این طریق دفع می‌شود. همچنین در وهله سوم تمام مواد غذایی دارای مقداری سدیم هستند که بسته به انواع آنها متفاوت است؛ برخی مواد غذایی که حاوی آب بیشتری هستند سدیم کمتری دارند مانند م یوه‌ها و سبزی‌ها و برخی دیگر مانند گوشت و تخم مرغ و... سدیم بیشتری دارند. این نکته به آن معناست که سدیم مورد نیاز بدن از طریق مواد غذایی نیز دریافت می‌شود. همچنین مصرف مواد غذایی شیرین به مقدار زیاد نیز باعث افزایش نیاز انسان به آب می‌شود.
بزرگمهر در تشریح موادی که سبب دفع مقدار زیادی آب از بدن می‌شوند، خاطرنشان کرد: این مواد مانند پروتئین‌های حیوانی که متابولیت دفعی آنها اوره است برای دفع مقدار زیاد آب لازم دارند. به این ترتیب با مصرف زیاد پروتئین حیوانی آب زیادی از بدن دفع می‌شود. یکی دیگر از این مواد کافئین شامل چای و قهوه است. این اقلام سبب می‌شود مقدار زیادی آب از بدن دفع شود. بنابراین در مصرف این مواد نباید افراط کرد. عوامل دیگری که می‌توانند سبب دفع مقدار زیادی آب از بدن شوند شامل خونریزی زیاد، اسهال، استفراغ و تب بالا است که تعریق زیاد را به دنبال دارد.
وی با بیان اینکه مصرف آب و مواد غذایی حاوی آب می‌توانند سبب جبران کمبود آب از دست رفته از بدن از طریق تعریق شوند، اظهار کرد: مصرف آب به میزان کافی همچنین سبب افزایش کارایی بدن می‌شود و سبب می‌شود که واکنش‌های بیولوژیکی داخلی بدن به خوبی انجام شود.
ایسنا
دیدگاه شما